Daniël (boek)

Uit Christipedia

Daniël is de naam van een historisch en profetisch boek in de Bijbel. Het beschrijft de belevenissen van de balling Daniël en zijn vrienden in Babylonië en de hem geopenbaarde visioenen over de opeenvolgende wereldrijken: de Babylonische, Grieks-Macedonische, Medisch-Perzische en Romeinse rijken, die door het rijk van de Mensenzoon (Jezus Christus) teniet zullen worden gedaan. 

Auteur en datering

De naam van de hoofdpersoon van dit Bijbelboek is Daniël. Zijn naam betekent 'God is rechter'. Uit zijn boek blijkt dat God de wereldrijken oordeelt.

Auteurschap

Het boek is geheel of gedeeltelijk door Daniël geschreven.
Da 12:4  Maar u, Daniël, houd deze woorden geheim en verzegel dit boek tot de tijd van het einde. Velen zullen het onderzoeken en de kennis zal toenemen. (HSV)
Het boek is in tweeën te verdelen: de hoofdstukken 1-6 bevatten verhalen over Daniël en zijn vrienden en zijn in de 3e persoon geschreven. De hoofdstukken 7-12 bevatten de profetieën die Daniël ontving en zijn geschreven in de ik-vorm. Conclusie: het tweede gedeelte van het boek is vrijwel zeker op schrift gesteld door Daniël zelf, hoewel het niet onwaarschijnlijk is dat ook het eerste deel door Daniël geschreven is. In 7:1 en 12:4 (boven aangehaald) wordt letterlijk verteld dat Daniël de zaken opschreef.
Da 7:1 In het eerste jaar van Belsazar, de koning van Babel, had Daniël op zijn bed een droom en kreeg hij visioenen voor ogen. Toen schreef hij de droom op. De kern van de zaken omschreef hij [als volgt]: (HSV)
De Heer Jezus verwees naar woorden "gesproken door de profeet Daniël".
Mt 24:15  Wanneer u dan de gruwel van de verwoesting, waarvan gesproken is door de profeet Daniel, zult zien staan in de heilige plaats, -laat hij die het leest, erop letten! -laten dan zij die in Judea zijn, (Telos)
Een verzameling van teksten gevonden in grot 4 te Qumran (4Q174) spreekt van "Daniël de profeet".

Tijd en datering

Het boek begint met de eerste belegering en verovering van Jeruzalem door de Babylonische koning Nebukadnezar. Dan wordt Daniël in ballingschap gevoerd naar Babel, de hoofdstad van het Babylonische rijk. Het boek is voltooid in 536 v.C. of kort daarna, in het derde jaar van Kores. Hiervan getuigen de talrijke Perzische leenwoorden.[1]

Daniël was een tijdgenoot van Ezechiël en Jeremia. Ezechiël noemt Daniël in zijn boek een rechtvaardige (Ez. 14:12-20) en een wijze (Ez. 28:3.)

Daniël bracht het grootste gedeelte van zijn leven door in ballingschap in Babylon, waar hij hoge politieke functies uitoefende aan het hof van diverse koningen. In het 3e regeringsjaar van koning Jojakim, dus in 605 voor Christus, werd hij naar Babel gevoerd (Dan. 1:1). Hij was toen waarschijnlijk 16 jaar oud en behoorde tot een voorname familie in Jerusalem, misschien zelfs verwant met de koninklijke familie.  Zijn laatste profetie ontving hij in het 3e jaar van koning Kores, ca. 536 voor Christus. Het boek van Daniël is dus opgeschreven over een periode van bijna 70 jaar.

700 — 650 v.C. < Israël 650 — 600 v.C.[2] > 600 — 550 v.C.
HabakukNebukadnezar7e eeuw voor Chr.#605JojakimJoahazNechoZefanja (boek)Daniël (profeet)Jeremia (profeet)JosiaAmonAsnapparManasse (koning)
650 — 600 v.C. < Israël 600 — 550 v.C.[3] > 550 — 500 v.C.
BelsazarKoresEvilmerodachHofraEzechiël (Bijbelboek)ZedekiaJojachinRechabietenNebukadnezarJojakimNechoDaniël (profeet)Jeremia (profeet)
600 — 550 v.C. < Israël 550 — 500 v.C.[4] > 500 — 400 v.C.
Zacharia (Bijbelboek)Darius IKoresDarius de MederBelsazarKoresDaniël (profeet)

Bijbelcritici, die niet aan de mogelijkheid van door God geopenbaarde voorkennis geloven, beweren dat het boek Daniël pas vele jaren later (ca. 100 jaar voor Christus)  geschreven zou zijn als een soort geschiedschrijving en niet als profetie. Feit echter is dat een aanzienlijk deel van de profetieën van Daniël nog niet vervuld is en in de toekomst door Gods bestuur zeker in vervulling zal gaan.

Hebreeuws en Aramees

Opvallend kenmerk is dat Daniël gebruik maakte van twee talen, het Hebreeuws en het Aramees. Van de twaalf hoofdstukken zijn de hoofdstukken 2 (vanaf vers 4b) t/m 7 geschreven in het Aramees.

Aramees was een taal die veel gebruikt werd bij internationale contacten. Het valt waarschijnlijk te verklaren uit het feit dat de Hebreeuwstalige gedeelten meer toegespitst waren op het Joodse volk, terwijl de Aramese gedeelten meer bestemd waren voor de volkeren.

Het Aramees van Daniël lijkt meer op het Aramees van de geschriften van Elefantine, een Joodse kolonie in Zuid-Egypte aan het einde van de 5e eeuw, dan de geschriften die in Qumran gevonden zijn en welke dateren uit de 2e eeuw v. Chr. tot de 1e eeuw n. Chr. Het Hebreeuws van Daniël komt meer overeen met het Hebreeuws van Haggaï, Ezra, Ezechiël en Kronieken uit de 5e eeuw v. Chr. dan met het Hebreeuws van Qumran en Wijsheid van Salomo, die geschreven zijn in de 2e eeuw v. Chr. De aard van Daniëls Aramees en Hebreeuws pleiten dus voor een oudere datering dan die in de 2e eeuw v. Chr.

Canoniciteit

De canoniciteit van het boek wordt bevestigd door onze Here Jezus Christus zelf in Mattheüs 24:15, waar Hij zaken uit de openbaringen aan Daniël aan haalt en ook de titel "Zoon des mensen" is overgenomen uit het boek Daniël, 7:13.

Inhoud en indeling

Hoewel Daniël genoemd wordt onder de profeten, nam hij toch ook een geheel aparte positie onder hen in. Hij leefde in een heidense omgeving en is niet zozeer de verkondiger van Gods boodschappen aan Israël; zijn boodschappen zijn grotendeels gericht aan niet-joodse adellijke personen.

De tijden der volken. Het boek betreft "de tijden der volken" (Lucas 21:24). De tijden van de heidenen omvatten die de periodes van de vier wereldrijken Babylon, Medo-Perzië, Griekenland en Rome, waarin deze heersten over Israël. Israël had zich aan die rijken te onderwerpen.

De tijden van de heidenvolken begonnen met de val van Jeruzalem in de eerste belegering en verovering van Jeruzalem in 605 v.C., dan wel met de verwoesting van stad en tempel in 586 v.C. Over de tijden van de heidenvolken sprak de Heer Jezus, toen de Romeinen heersten over Israël:
Lu 21:24  En zij zullen vallen door het scherp van het zwaard en als gevangenen worden weggevoerd onder alle volken; en Jeruzalem zal door de volken worden vertrapt, totdat de tijden van de volken zijn vervuld. (Telos)
Na de tijden der heidenen zal de Messias het koninkrijk van God vestigen, een einde makend aan hun heerschappij.

Historisch en profetisch. Het boek bevat 12 hoofdstukken, waarvan de eerste 6 hoofdstukken historisch zijn, en de volgende 6 profetisch (voorzeggend) van inhoud zijn. In het historische gedeelte verhaalt hij van de wonderlijke leidingen van Gods voorzienigheid met hem en zijn drie vrienden, terwijl hij in het profetische gedeelte – dat in veel opzichten grote overeenkomsten laat zien met de Openbaring aan Johannes – de toekomst van de joden, de opbloei en de ondergang van de wereldmachten, de komst en de pogingen tot uitroeiing van de Messias, en diens volkomen overwinning over al Zijn vijanden in het einde der dagen voorspelt.

Het boek valt derhalve in tweeën te verdelen:

  • Deel 1: Dan. 1:1-6:29, verhalen over Daniël en zijn vrienden. De verhalen uit dit eerste deel zijn zeer bekend.
  • Deel 2: Dan. 7:1-12:13, profetieën en visioenen van Daniël over de toekomst.

Het tweede deel van het boek Daniël is vaak erg onbekend, omdat één en ander moeilijk te begrijpen is en een diepgaande studie vereist. Het handelt over de diverse opeenvolgende wereldrijken, het Babylonische rijk, het rijk van de Meden en de Perzen, de Grieken en de Romeinen. Uiteindelijk loopt alles uit op de heerschappij van het Beest, die voortkomt uit een herlevend Romeins rijk (Europese Unie?), een rijk dat uiteindelijk ten val komt door de oprichting van het Koninkrijk der hemelen.

Een andere indeling van het boek Daniel is:

  • Daniël de gevangene (1:1-21)
  • Daniël de uitlegger, gericht op de heidense volken (2:1—7:28)
  • Daniël de profeet, gericht op Gods volk Israël (8:1— 12:13)

Samenvatting

Dan. 1–6  Historisch deel

Dan. 1, Daniël en zijn drie vrienden aan het hof in Babel.

Dan. 2, Nebukadnezars droom van het metalen beeld en Daniëls uitlegging daarvan.

Dan. 3, Het beeld van Nebukadnezar. Daniëls vrienden in de vurige oven.

Dan. 4, Nebukadnezar droomt, wordt krankzinnig en geeft na zijn genezing God de eer.

Dan. 5, de maaltijd van koning Belsazar, het schrift aan de wand, Belsazar gedood.

Dan. 6, Daniël, onder Darius de Meder, in de leeuwenkuil geworpen en wonderlijk bewaard.

Dan. 7–12  Profetisch deel

Dan. 7, gezicht van de 4 dieren, opkomend uit de zee, voorstellend de wereldmachten van het Chaldeeuwse, het Medisch-Perzische, het Grieks-Macedonische en het Romeinse Rijk. Aan dit laatste rijk wordt een einde gemaakt door de gekroonde Mensenzoon.

Dan. 8, de ram (het Medisch-Perzische rijk) wordt neergestoten door de geitenbok uit het Westen (Alexander de Grote). De hoorn aan diens voorhoofd breekt daarna af en vier andere hoornen komen er voor in de plaats (Alexander sterft en krijgt vier opvolgers). Uit één van die komt een kleine hoorn voort, die groot wordt en Israël geweldig vervolgt (Antiochus IV Epifanes).

Dan. 9, de engel Gabriël verschijnt aan Daniël, na zijn gebed om de verlossing van zijn volk, om hem de toekomstige dingen bekend te maken. Na 70 jaarweken (= 490 jaar) zal de Messias komen om de ongerechtigheid te verzoenen en een eeuwige gerechtigheid aan te brengen.

Dan. 10-12, aan Daniël verschijnt een hemelse Vorst, die hem de loop van de wereldmachten en de verdrukking die door Antiochus Epifanes (als voorloper van het Beest of de Antichrist, zichzelf als god uitroepend), over Israël zou komen, bekendmaakt. Maar na de verdrukking komt de verlossing, die straks volkomen zal zijn in de eerste opstanding en in de hemelse zaligheid.

Overzicht door H.A. Ironside.
Een meer uitgebreide samenvatting, per hoofdstuk in Daniël (boek)/Samenvatting.

Nadering van de Heer

In de gezichten van Daniël is een voortgang in de nadering van de Heer op te merken[5]. Eerst heeft Daniël een gezicht in de droom, en op zijn bede ontvangt hij, eveneens in de droom, door een Heilige de verklaring (Hoofdst. 7). Vervolgens heeft Daniël een gezicht, en een heilige zendt een andere heilige, om het hem te verklaren (Hoofdst. 8). Na zijn zondebelijdenis en zijn gebed vloog de aartsengel Gabriël op des Heeren bevel tot Daniël, en openbaarde hem het geheim van de tijd, wanneer Christus zou komen (Hoofdst. 9); nu verschijnt hem de toekomstige Verzoener zelf in heerlijkheid (Hoofdst. 10), en geeft hem de meest volledige oplossingen (Hoofdst. 11) en ten slotte een heerlijk afscheid (Hoofdst. 12). Zo zijn de gezichten en profetieën van Daniël tevens het gewichtigste gedeelte van zijn geschiedenis; zij bevatten de voortgang van zijn levensgemeenschap met de Heer.

Praktische betekenis

Daniël in de leeuwenkuil

Het boek Daniël is zeer bemoedigend voor onderdrukte christenen. Ze kunnen lessen leren uit de houding van Daniël en zijn vrienden onder zeer moeilijke omstandigheden in een vijandige omgeving. God voert de opperste heerschappij en stelt koningen aan en zet ze af. Hij openbaart verborgenheden en Hij verlost zijn knechten. Tevens wordt sterk benadrukt hoe God hoogmoed haat en de hoogmoedige ten val brengt. Het boek legt nadruk op Gods trouwe zorg voor de zijnen, ook als hen dat mogelijk alles kost.

De visioenen over de toekomst laten zien dat de hele toekomst van Israël en de wereld in Gods handen rust, en dat Hij uiteindelijk Zijn koninkrijk zal oprichten. Gods plan zal onstuitbaar ten uitvoer gebracht worden.

Commentaar

Hoofdstukken samengevat en/of becommentarieerd:
Daniël: 1 · 2 · 3 · 4 · 5 · 6 · 7 · 8 · 9 · 10 · 11 · 12

Zie ook

Over de persoon van Daniël, zie Daniël (profeet)

Meer informatie

Handschriften in Qumran. Over de handschriften die in Qumran gevonden zijn en verband houden met het boek Daniël, zie in 't kort: Roger Liebi, Das Buch Daniël, hoofdstukken 1 t/m 3 (juni 2013). Transcript van een toespraak.

Nederlandse commentaren over het boek Daniël:

  • R. Brockhaus, Door het vuur; beschouwing over het boek Daniël. Den Haag: J.N. Voorhoeve, z.j. Pagina's: 176.
  • J.N. Darby, 'Het Bijbelboek Daniël', in: Synopsis, deel 4. Pagina's: 34.
  • J.W. Embregts, Daniël, staatsman en profeet. Uitgever: Het Zoeklicht, 2020. Pagina's: 304.
  • J.G. Fijnvandraat, Babylon, beeld & beest : bijbelstudies over de profetie van Daniël. Vaassen : Medema, 1987-1990. Twee delen. Deel 1: hoofdstukken 1-6. Deel 2: hoofdstukken 7-12.
  • Tinus Geertsma, Studie Daniël. Voordrachten, ondersteund met powerpoint-sheets, gehouden in 2022-2023. Gepubliceerd op Youtube.com.
  • W. Kelly, Het boek Daniël. Oorspr. in het Engels: Notes on the book of Daniel, 1897. Pagina's: 202. Als pdf-document (Nederlands) te downloaden van OudeSporen.nl
  • Ger de Koning, Daniël, Toegelicht & toegepast 27. Uitgeverij Daniel, 2020, 3e druk. Pagina's: 226. Online te lezen op Kingcomments.com. Download pdf van Oudesporen.nl. E-book ePub-formaat. E-book Mobi-formaat. Productinfo over de papieren versie.
  • Gert A. van de Weerd, De profeet Daniël: bijbelverklaring. Twee delen. Uitgever: PMI b.v., 2002. Pagina's: 447 (deel I) en 456 (deel II).
  • Zaterdag Bijbelstudie Haaglanden, Daniël. Presentaties voor en geluidsopnames (bestandsformaat mp3) van de bespreking van het boek Daniël in de jaren 2016-2017.
  • Enkele toespraken en artikelen over passages of hoofdstukken van het Bijbelboek Daniël zijn te vinden op OudeSporen.nl

Anderstalig

Engels

Ger de Koning, Daniel, Explained & Applied 27. Read now on kingcomments.com. Download pdf from oudesporen.nl. Pages: 205. E-book ePub Format. E-book Mobi Format.

Ron Rhodes, The Prophecies of Daniel. Youtube.com: Prophecy Watchers, 27 juli 2016. Duur: 28 min. 30 sec. Gastheer Gary Stearman spreekt met Ron Rhodes, die een commentaar schreef over het boek Daniël.

Ron Rhodes, 40 Days Through Revelation. Uncovering the Mystery of the End Times. Harvest House Publishers, 2013. Pagina's: 304.

Renald ShowersThe Most High God: A Commentary on the Book of Daniel. Uitgever: The Friends of Israel Gospel Ministry, Inc., 1982. Pagina's: 220.

Daniel-The Top Ten Archaeological Discoveries: Digging for Truth Episode 194. Youtube.com: Associates for Biblical Research, 27 feb. 2023. Belangrijke oudheidkundige ontdekkingen die mededelingen in en de oudheid (6e eeuw) van het boek Daniël bevestigen.

Voetnoot

  1. Roger Liebi, Das Buch Daniël, hoofdstukken 1 t/m 3 (juni 2013). Transcript van een toespraak.
  2. De jaartallen zijn meerendeels ontleend aan Bijbels ontstaansmodel; tijdbalk Masoreten (Stichting De Oude Wereld, 2009).
  3. De jaartallen zijn merendeels ontleend aan Bijbels ontstaansmodel; tijdbalk Masoreten (Stichting De Oude Wereld, 2009).
  4. De jaartallen zijn merendeels ontleend aan Bijbels ontstaansmodel; tijdbalk Masoreten (Stichting De Oude Wereld, 2009).
  5. De gedachte en bewoording is ontleend aan Heinrich Eduard Schmieder (1794-1893). Bron: Karl August Dächsel; F P L C van Lingen; H van Griethuijsen, Antz. et al, Bijbel, of De geheele Heilige Schrift, bevattende al de kanonieke boeken van het Oude en Nieuwe Testament (volgens de Staten-overzetting) : met in den tekst ingelaschte verklaringen en aanmerkingen van de beroemdste godgeleerden uit alle tijden (Kampen: Bos, 1893-1901), commentaar op Dan. 10:6.