Dansen

Uit Christipedia

Dansen is ritmisch bewegen van het lichaam op de maat van muziek.

Woorden. Het woord 'dans' betekent[1]

  1. wijze van dansen;
  2. keer dat men danst;
  3. stuk muziek waarop man kan dansen.

Het woord 'dansen' komt van het oud-Duitse woord dinsen = trekken, een trekkende rei.

Het Hebreeuwse woord 'sichak' is de algemene uitdrukking voor het met gezang en muziek verbonden dansen, hetzij van een enkele, of van een rei (Richt. 16: 25; 1 Sam. 18: 7; 2 Sam. 6: 5, 21; 1 Kron. 14: 8; Jer. 30: 19; 31: 4).

De Hebr. naam voor de reidans wijst niet zozeer op eentonige cirkelbewegingen, hetzij van een persoon of van gehele reien, als wel op wendingen en en draaiïngen in het algemeen. Immer waren echter bij deze reidansen, wanneer het mannelijke geslacht er aan deel nam (wat trouwens in bijv. Richt. 21 : 19 vv. niet het geval was) de reien van de mannen en de vrouwen gescheiden (vgl. Ps. 68: 26). Men kan echter van deze reidansen verder niets bepaalds meedelen.
Mirjam en al de vrouwen dansten van vreugde. Schilderij van James Tissot.

Oosterse volken. De talen van de oosterse volkeren, vooral die van de Semitische, onderscheiden zich van andere talen hierin, dat zij bijzonder er zich toe lenen om aan een levendig opgewekt gevoel een levendige uitdrukking te geven; met deze levendigheid en aanschouwelijkheid van de spraak gaat gepaard een even levendige en betekenisvolle gesticulatie (gebarentaal) ook in het gewone leven. Uit zich nu wat innerlijk gevoeld wordt, in een vorm die zich van de spreekwijze in het dagelijkse leven onderscheidt door welluidende klanken en bevallige bewegingen in een dichterlijke spreekwijze, of wordt deze levendigheid nog verhoogd door gezang en begeleidende muziek, dan wordt onwillekeurig ook de gebarentaal, die op zichzelf reeds levendig en vol uitdrukking is, nog levendiger; maar ook anderdeels, daar de levendigheid een ritmische taal begeleidt, zelfs meer gebonden en onderwerpt zich zonder dwang aan de regels van maat en bevallige beweging. Dansen is bij de oosterlingen, althans oorspronkelijk, niets anders dan een levendig spel van gebaren, die de blijde ervaringen van het hart in een mooie vorm uitdrukken, welke uitdrukking met woorden en tonen, d. i. met gezang en muziek ondersteund en begeleid, en door dezen geregeld wordt.

Dochter van Jefta gaat met reidans haar vader tegemoet. Schilderij van Rob Leinweber.

De bekendste gevallen van dans in de Bijbel zijn 1. de dans van Mirjam en de vrouwen, 2. het dansen van David voor de ark uit, en 3. de dans van de dochter van koning Herodes.

Dans van Mirjam en de vrouwen. Na de bevrijdende doortocht door de Schelfzee, waarbij de Israëlieten ontkwamen aan de Egyptenaren en de laatsten omkwamen, uitten alle vrouwen hun vreugde met tamboerijnen (handpauken) en in reidans.
Ex 15:20 Mirjam, de profetes, de zuster van Aäron, nam een tamboerijn in haar hand, en al de vrouwen gingen achter haar aan, met tamboerijnen en in reidans. (HSV)
Dochter van Jefta. De dochter van Jefta trok haar vader na diens overwinning op Moab tegemoet met tamboerijnen en reidansen.
Ri 11:34 Als Jefta in Mitspa bij zijn huis aankomt, ziedaar zijn dochter die uittrekt hem tegemoet met tamboerijnen en reidansen,- en zij alleen is zijn enige, er is verder uit hem geen zoon of dochter. (NaB)
Koning David liep dansend uit voor de ark van het verbond.
Dansen van David. Het dansen van koning David, toen hij de ark van het verbond uit het huis van Obed Edom met vreugde haalde (1 Kron. 16: 16), was een huppelen en springen (Hebreeuws: rakad, kirkar) in geestelijke vreugde op de maat van de muziek, welke diende om de psalmen die gezongen werden te begeleiden (Ps 24, 33, 47, 68, 132; 1 Kron. 17: 8 vv.). Hieruit kunnen wij zien, wat Davids hart zo met vreugde vervulde, dat het zich in al zijn ledematen uitdrukte. Niet alleen moest zijn ziel zich verheugen in de Heer, maar al zijn beenderen moesten het uitspreken: Heer wie is U gelijk (Ps. 35: 9). Niet het dansen op zich zelf scheen aan zijn vrouw Michal niet overeenkomstig met de koninklijke waardigheid (want volgens 1 Sam. 19: 20 begeleidden ook de profeten-leerlingen hun gezangen met dans, en het dansen zelf werd niet, zoals bij de Romeinen, voor iets de man onwaardig gehouden), maar dat David zich van de koninklijke klederen ontdaan en zich onder het gewone volk had gemengd (2 Sam. 6: 20 vv.).

De feestelijke ronde-dansen, waarmee de overwinningsfeesten en de godsdienstige jaarfeesten door vrouwen gevierd werden (Exod. 15: 20; 1 Sam. 18: 6; 21: 11. Richt. 11: 34; 21: 19 vv.; vgl. Jer. 31: 13) waren met vreugde- en lofzangen verbonden, hetzij ter ere Gods of van de zegevierende held. Tamboerijnen (handpauken) begeleidden het gezang en de dans, om de maat aan te geven.

In de regel waren met de godsdienst geen dansen of processies met dansen verbonden; de tamboerijn (handpauk) behoorde dan ook niet tot de tempelmuziek. De dansen met fakkellicht op het loofhuttenfeest in de voorhof der vrouwen, komen eerst bij het latere jodendom voor.

Ook bij vreugdefeesten van het huiselijke (Gen. 31: 27; Job 21: 11 vv.; Ps. 30: 12; Pred. 3: 4; Spr. 26: 7; Luk. 15: 25) en van het openbare leven mochten de reidansen (of 'reiendansen') niet ontbreken; vandaar dat men vaak kinderen, die het leven van de ouderen in vreugd en droefheid spelend plegen na te bootsen, onder anderen ook op hun speelplaats, de markt, met elkaar zag dansen (Matth. 11: 17; Luk. 7: 32).

Toen de verloren zoon in Lucas 15 was thuisgekomen, werd er muziek gemaakt en gedanst.
Lu 15:22 De vader echter zei tot zijn slaven: Haalt vlug het beste kleed tevoorschijn en trekt het hem aan, en doet een ring aan zijn hand en sandalen aan zijn voeten, Lu 15:23 en haalt het gemeste kalf, slacht het en laten wij eten en vrolijk zijn; Lu 15:24 want deze zoon van mij was dood en is weer levend geworden, hij was verloren en is gevonden. En zij begonnen vrolijk te zijn. Lu 15:25 Nu was zijn oudste zoon op het veld; en toen hij terugkeerde en het huis naderde, hoorde hij muziek en dans; Lu 15:26 en hij riep een van de knechten bij zich en vroeg wat dat kon zijn. Lu 15:27 Deze nu zei tot hem: Uw broer is gekomen en uw vader heeft het gemeste kalf geslacht, omdat hij hem gezond heeft teruggekregen. Lu 15:28 Hij echter werd toornig en wilde niet naar binnen gaan. Zijn vader nu ging naar buiten en spoorde hem aan. Lu 15:29 Hij antwoordde echter en zei tot zijn vader: Zie, zoveel jaren dien ik u en nooit heb ik uw gebod overtreden, en mij hebt u nooit een bokje gegeven om met mijn vrienden vrolijk te zijn. Lu 15:30 Nu echter die zoon van u gekomen is, die uw vermogen met hoeren heeft opgemaakt, hebt u voor hem het gemeste kalf geslacht. Lu 15:31 Hij echter zei tot hem: Kind, jij bent altijd bij mij en al het mijne is het jouwe. Lu 15:32 Wij nu moesten vrolijk en blij zijn, want deze broer van jou was dood en is levend geworden, en hij was verloren en is gevonden. (TELOS)

Heidense, wereldse dansen

Bij de heidenen danste men rondom de afgodsbeelden (Exod. 32 : 19) en altaren (1 Kron. 18: 26) of in processie. De wellustige dansen hebben wij onder de Israelieten alleen aan het hof van een koning Herodes te zoeken (Matth. 14: 6) of in de huizen van „boze lieden," die voor de tijd van de Makkabeëen heidense gewoonten navolgden (1 Makk. 1: 12-16). Daar werden voor gastmalen openbare danseressen, prostitué's gehuurd, die voor de ogen van de gasten ontuchtige pantomimedansen uitvoerden.

De dochter van koning Herodes behaagde al dansend haar vader en zijn gasten. Daarop schonk hij haar een gunst, die Johannes de Doper noodlottig zou worden.
Mr 6:21 En toen er een geschikte dag gekomen was en Herodes op zijn verjaardag een maaltijd aanrichtte voor zijn rijksgroten en de legeroversten en de voornaamsten van Galilea, Mr 6:22 en de dochter van deze Herodias binnenkwam en danste, behaagde zij Herodes en hun die mee aanlagen. De koning nu zei tot het meisje: Vraag van mij wat je wilt en ik zal het je geven. Mr 6:23 En hij zwoer haar zeer: Wat je mij ook zult vragen, ik zal het je geven, tot de helft van mijn koninkrijk. Mr 6:24 En zij ging weg en zei tot haar moeder: Wat zal ik vragen? Deze nu zei: Het hoofd van Johannes de doper. (TELOS)
Het tegenwoordig dansen in de wereld is eigenlijk vaak niets anders is dan een nader bij elkaar brengen van de seksen. Vaak zweept de muziek, niet zelden met de toegevoegde werking van alcohol of drugs, de gemoederen en lusten op, met losbandig gedrag tot gevolg.

Voorbeelden (video)

Hieronder twee verschillende voorbeelden van dans door christenen.

Voorbeeld 1: dans in musical van joodse christenen in Israël. Voorbeeld 2: eenvoudige dans op de muziek 'I lift my eyes' van Lydia Walker.

Bron

H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk. Eerste deel A - J. ('s Gravenhage: M.J. Visser, 1867) s.v. Dans. Hieruit is op 28 juni 2016 tekst genomen en verwerkt.

Voetnoot

  1. Woordenboek Nederlands. Haarlem: Dutchbook, 2006.