Dinosaurus

Dinosaurussen (of dinosauriërs, of, populair afgekort, dino's) zijn reptielen die zijn uitgestorven. Ze vertoonden een grote verscheidenheid en hadden schedels en lichamen in allerlei soorten en maten. 

Naam. Het woord "dinosaurus" is bedacht door Richard Owen in 1842, die de - voor het eerst in Engeland gevonden - dinosaurus (Iguanodon) beschreef.

Allerlei dinosaurussen bij elkaar.

Overblijfselen. Overblijfselen van dinosaurussen zijn gevonden in onder meer Engeland en België, niet in Nederland (stand 2013). In België zijn alleen Iguanodons gevonden (stand 2013). 

Onderzoek. Het onderzoek naar deze groep uitgestorven dieren is in Europa begonnen, omdat Richard Owen in Engeland de resten van een dinosaurus vond.

Twee groepen. De dino's die we kennen zijn volledig ontwikkeld en passen in twee groepen: vleesetende en plantetende dinosaurussen. Uit de botstructuur leidt men af dat de beesten waarschijnlijk warmbloedig zijn geweest.

Oorsprong. Over de oorsprong van de dinosaurussen is (anno 2013) weinig bekend. Wat was of waren de oerdino('s), de allereerste door God geschapen dinosaurus(sen)? En hoe heeft het dier zich in de loop van de eeuwen ontwikkeld?

Tijdgenoot van de mens. Dinosaurussen en mensen hebben gelijktijdig geleefd, zo mogen wij op grond van het scheppingsbericht van de Bijbel aannemen (zie verderop).

Grootte. Vaak wordt gedacht dat dinosaurussen kolossale dieren waren, maar de meeste dino’s waren kleiner dan een stier. De gemiddelde grootte van een dinosauriër is ongeveer die van een schaap of een kleine pony. Een voorbeeld van een kleine sauriër is de Balaur:

Een bijzondere groep dinosaurussen vormen de titanosaurusen. Hiervan hebben vermoedelijk zo'n zestig soorten bestaan. Ze kenmerken zich door een lange nek, lange staart en vegetarische voeding. De grootste ooit ontdekte dinosaurus is de Notocolossus, een titanosaurus. Het reuzedier had een lengte van bijna 30 meter. Zijn rughoogte was 7 tot 8 meter en zijn kop stak 13 meter boven de grond uit. Zijn botten lijken wel boomstammen.

Kanker. De fossielen van dinosaurussen wijzen uit dat sommige exemplaren kanker hadden.

Voorbeelden

Foto hierboven links en rechts: Diplodocus.

De Diplodocus kon 25 meter lang worden. Zijn nek en staart waren zeer lang.

Foto hierboven links: Tyrannosaurus Rex. Rechts: jong van Tyrannosaurus Rex in zijn ei (voorstelling uit fantasie).

De Tyrannosaurus Rex (foto hierboven), gevonden in Noord-Amerika, was een planteneter met een lengte van 10 -14 meter. Zijn kaken hadden een enorme bijtkracht. Met gemak zou hij daarmee drie auto's tegelijk kunnen samenpersen.

Foto hierboven links: Stegosaurus. Foto rechts: Megalosaurus.

De Stegosaurus was een planteneter. Hij kon 9 meter lang worden. Misschien gebruikte hij maalstenen om moeilijk verteerbare planten in zijn maag te vermalen. De fossielen van de Stegosaurus zijn gevonden in Noord-Amerika. De Megalosaurus (= 'enorme hagedis') was een vleeseter. Zijn lengte was maximaal 7 meter. Hij was de eerste dinosaurus die in de moderne tijd een naam kreeg, in 1824. Resten van het dier zijn gevonden in Noord-Amerika.

Foto hierboven links: Kentrosaurus. Rechts: Triceratops.

De Kentrosaurus kon 2,5 tot 3 meter lang worden. Hij was een planteneter. Hij was zwaar beplaat en had gevaarlijke stekels. Overblijfselen van hem zijn gevonden in Oost-Afrika. De Triceratops was een planteneter, die 9 meter lang kon worden. Fossielen van het schepsel zijn gevonden in Noord-Amerika. Met zijn smalle hoornsnavel kon hij makkelijk struiken in stukken knippen.

Foto hierboven links: Spinosaurus. Foto rechts: Sarcosuchus.

De Spinosaurus was een vleeseter en kon 12,5 tot 18 meter lang worden. Resten van hem zijn gevonden in Noord-Afrika. Hij leefde in de buurt van water. Zijn neusgaten zijn bovenop zijn neus geplaatst. Zijn achterpoten zijn voorzien van zwemvliezen. De Sarcosuchus was een vleeseter, die wel 12 meter lang kon worden. Hij is gevonden in Zuid-Amerika. Hij is misschien de grootste krokodilachtige die ooit geleefd heeft. Hij was nooit uitgegroeid, elk jaar groeide hij een stukje langer. Het duurde 40 jaar voordat hij meer dan 10 meter lang was.

Foto hierboven links: Iguanodon belaagd. Rechts: dinosaurus belaagd.

De Iguanodon was een planteneter en kon 10 meter lang worden. Vooraan zijn kaak zat een snavel, waarmee hij planten goed kon afbijten. Resten van hem zijn gevonden in Europa en Noord-Amerika.

Uitsterving

De dinosaurussen zijn uitgestorven. Over de oorzaak bestaat geen zekerheid. Creationisten vermoeden dat de dinosaurussen zijn uitgestorven als gevolg van de wereldwijde Zondvloed. De beesten stierven ergens na de Zondvloed uit, mogelijk als gevolg van een combinatie van dramatische klimaatsveranderingen en het feit dat er onophoudelijk door de mens op hen werd gejaagd. Door de steeds toenemende bevolking zouden dino's als de tyrannosaurus en de velociraptor zijn uitgeroeid. Zoals het ook de wolf in Nederland is vergaan. De creationisten denken dat de dieren ongeveer in het derde millennium vóór Christus zijn uitgestorven.

Een gangbare opvatting wijt de uitsterving aan de gevolgen van meteorieten die de aardkloot hebben getroffen. Evolutionisten, die andere uitgangspunten hebben, menen dat de dino's 65 miljoen jaar geleden van het aardse toneel verdwenen. Er is echter huid en bindweefsel in dinosaurusfossielen aangetroffen, stof die niet de tand des tijds van (onderstelde) tientallen miljoen jaren kan doorstaan. Deze vondst bevestigt de creationistische opvatting dat dinosaurussen van recente oorsprong zijn, niet ouder dan tienduizend jaar.

Bijbel 

Het onderwerp van dinosaurussen in de Bijbel is een onderdeel van een groter debat dat binnen de christelijke gemeenschap plaatsvindt over de leeftijd van de aarde, de correcte interpretatie van Genesis, en hoe het fysieke bewijs dat we om ons heen aantreffen geïnterpreteerd zou moeten worden. Zij die in een hogere leeftijd van de aarde geloven neigen het er over eens te zijn dat dinosaurussen niet in de Bijbel worden genoemd, omdat de dinosaurussen volgens hun paradigma al miljoenen jaren waren uitgestorven voordat de eerste mens de aarde bewandelde. De mannen die de Bijbel schreven konden dus onmogelijk met eigen ogen levende dinosaurussen hebben gezien.

Zij die in een jongere aarde geloven hebben de neiging het er over eens te zijn dat dinosaurussen wel in de Bijbel worden vermeld, hoewel deze nooit specifiek het woord “dinosaurus” gebruikt. In plaats daarvan gebruikt de Bijbel het Hebreeuwse woord tanniyn .

Tanniyn wordt in anderstalige Bijbels op verschillende manieren vertaald; soms als “zeemonster”, soms als “serpent”. De meest voorkomende vertaling is “draak”. De tanniyn lijkt een of ander reusachtig reptiel te zijn geweest. Deze wezens worden in het Oude Testament bijna dertig keer genoemd en worden zowel op het land als in het water aangetroffen.

Naast het feit dat deze reusachtige reptielen bijna dertig keer in algemene zin in het Oude Testament worden vermeld, beschrijft de Bijbel een aantal schepsels op een dusdanige manier dat sommige Schriftgeleerden geloven dat de schrijvers het over dinosaurussen zouden kunnen hebben gehad: de Behemoth en de Leviathan. 

Behemoth wordt als de machtigste van al God’s wezens afgespiegeld, een reus wiens staart lijkt op een cederboom (Job 40:15 en verder). Sommige Schriftgeleerden probeerden Behemoth als een olifant of als een nijlpaard aan te merken (zie bijvoorbeeld de Nieuwe Bijbelvertaling van 2004). Anderen wijzen op het feit dat olifanten en nijlpaarden zeer dunne staarten hebben, die totaal niet vergeleken kunnen worden met een cederboom. Aan de andere kant hadden dinosaurussen zoals de Brachiosaurus en de Diplodocus enorme staarten die men wel gemakkelijk zou kunnen vergelijken met een cederboom.

Leviathan is een zeedier genoemd in de Bijbel. Dit zeemonster is waarschijnlijk een dinosaurussoort geweest; zie Leviathan.

De grote zeeslang volgens bisschop Ponttoppidan.

Komen dinosaurussen in de Bijbel voor? Deze kwestie is verre van afgehandeld. Het hangt er van af hoe men het beschikbare bewijs interpreteert en hoe men de wereld om zich heen ziet.

Oude afbeeldingen en drakenverhalen

Zeeslang gezien door Paul Egede, 1734.

Bijna elke beschaving uit de oudheid kent de een of andere kunstvorm die reusachtige reptiel-achtige wezens afbeeldt. Vroeger sprak men van 'draken'. Petrogliefen, artefacten en zelfs kleine kleifiguren die in Noord-Amerika zijn gevonden lijken op moderne afbeeldingen van dinosaurussen. Etsen in stenen in Zuid-Amerika vertonen mensen die op Diplodocus-achtige wezens rijden en, verbazingwekkend, afbeeldingen vertonen die lijken op Triceratops-, Pterodactylus- en Tyrannosaurus Rex-achtige wezens. Romeinse mozaïeken, aardewerk van de Maya’s en de stadsmuren van Babylon zijn allemaal getuigen van de menselijke fascinatie met deze wezens, die noch plaatsgebonden, noch cultuur-gebonden blijkt te zijn. Nuchtere verslagen zoals die in Marco Polo’s Il Milione vermengen zich met fantastische verhalen over schatten-verzamelende beesten. Er bestaan ook moderne meldingen van dergelijke waarnemingen hoewel deze gewoonlijk met een overweldigend scepticisme worden behandeld.

Voetstappen

Naast de substantiële hoeveelheid antropologisch en historisch bewijs voor een gelijktijdig bestaan van dinosaurus en mens, bestaat er ook nog fysiek bewijs, zoals gefossileerde voetstappen van zowel dinosaurussen als mensen die samen werden aangetroffen op locaties in Noord-Amerika en West-Centraal Azië. Deze fossiele gegevens zijn echter omstreden.

Evolutietheorie

Volgens de evolutietheorie, die gemeenschappelijke afstamming onderstelt, zijn dino's de voorouders van de vogels.

Humor

Foto: Tenaxxosaurus. Hij is te vinden in het Dinopark van Landgoed Tenaxx in Wedde, provincie Groningen. Volgens het park gaat het om "een vrolijke, maar onhandige dino. Zijn stekels dienden om dat te verhullen en hem er toch gevaarlijk uit te alten zien". Hij is noch een vleeseter noch een planteneter, maar een "patateter". Deze dino is een geintje van het park.

Zie

• Behemoth
• Leviathan

Meer informatie

Artikelen

Bart van den Dikkenberg, "Dinofossielen bewijs tegen evolutie", artikel in Reformatorisch Dagblad, 2008: http://www.refdag.nl/artikel/1380522/Dinofossielen+bewijs+tegen+evolutie.html

Johan Demoed, Op zoek naar de verloren draak, Logos.nl, 12 juli 2016. Drakenverhalen uit het verleden bevestigen de gedachte dat dinosaurussen en mensen tegelijkertijd hebben geleefd.

Website

Dinodino.nl. Een in 2016 door het Logos Instituut opgerichte creationistische website voor kinderen.

Kinderboeken

Duane T. Gish, Wat weten we van dinosaurussen? Uitgever: 't Gulden Boek , 2008. Deel 2 uit de Wetenschappelijke Jeugdserie. Omvang: 90 blz.

Ken Ham, Dinosaurussen; voor kids. Veenendaal: Grace Publishing House, 2017. Omvang: 64 blz. Beschrijft de geschiedenis van de dinosaurussen met illustraties en de laatste informatie over dinosaurussen.

Ken Ham en Cindy Mallot, Het antwoordenboek voor Kids. Deel 2: 22 vragen van kinderen over dinosaurussen en de zondvloed. Veenendaal: Grace Publishing House, 2016. Omvang: 48 blz.

Engelstalig

Steve Wolf, "Dinosaurs and the Bible". Opname van een presentatie op de Creation Conference in Seattle in 2006: film (Engels, 1 uur)

De dinosaurussenindex ('Dino Directory') van het Natural Museum in Londen.

Tim Clarey, Dinosaurs: Marvels of God's Design. New Leaf Publishing Group, Inc., 2015. Pagina's: 224.

Bron

In de eerste versie van dit artikel is met toestemming tekst gebruikt uit een artikel over dinosauriers op www.GotQuestions.org/Nederlands

Dinopark van Landgoed Tenaxx te Wedde (provincie Groningen). Diverse modellen van dinosaurussen hierboven getoond zijn daar te vinden.