Erasmus

Uit Christipedia

Desiderius Erasmus (ca. 1467 – 1536) was een Nederlandse priester, augustijner kanunnik, theoloog, filosoof, schrijver en humanist.

Erasmus jeugd

Desiderius Erasmus werd geboren tussen de jaren 1466 en 1469 als buitenechtelijke zoon van een priester. Hij werd enkele jaren gevormd binnen de door Thomas à Kempis  gestichte “Broederschap des gemenen levens.” De beweging van de Moderne Devotie had een sterke invloed op het leven van Erasmus, hoewel hij bepaalde aspecten van de broederschap verwierp. Met tegenzin trad hij in in één van de kloosters van de broederschap, maar vroeg na enige tijd toestemming de gemeenschap te mogen verlaten.

Leraar

Na zijn studie in Parijs werd hij vanaf 1495 een freelance student die rondtrok in heel Europa. Hij was professor in Cambridge, later in Basel en Freiburg. In 1535 keerde hij terug naar Basel, waar hij het volgende jaar overleed.

Erasmus was één van de meest bekende leraren in zijn tijd. Hij was een overtuigd Christen Humanist. De beste manier om de kerk te hervormen was volgens hem goed onderwijs en een gedegen studie van de Bijbel in de Hebreeuwse en Griekse talen, alsmede studie van de vroege kerkvaders. Hij was bekend om zijn satirische benadering, ” humor verlicht de geest” was zijn vaste overtuiging. Hij ging fel tekeer tegen de misstanden in de Rooms Katholieke kerk, maar bleef voor alles voorstander van een vreedzame hervorming van de kerk.

Invloed

Door zijn werk legde Erasmus het fundament voor de latere protestantse reformatoren. Men zei later wel: “Erasmus legde het ei dat Luther later uitbroedde.” In de beginjaren van de reformatie rapporteerde een agent van de paus, dat de satires van Erasmus het gezag van de paus meer aan tastten dan de aanklachten van Luther. Toch was Erasmus geen supporter van Luther, hij was het met hem eens dat de kerk hervormd moest worden, maar hij wees Luthers breuk met het pausdom en de Katholieke kerk fel af. In 1524 boog Erasmus voor de druk vanuit Rome en viel hij Luther fel aan op het leerstuk van de gebondenheid van de menselijke wil. Luther reageerde fanatiek en de relatie tussen hen beiden werd goed verziekt. Erasmus kon beter overweg met de gematigde Melanchton.

Werken

Er verschenen vele werken van de hand van Erasmus:

  • In 1509 verscheen van zijn hand “De lof der zotheid,” een briljante satire op het kloosterleven en de theologen uit die dagen.
  • In 1516 publiceerde Erasmus een uitgave van het Nieuwe Testament in het Grieks. Dit was de eerste gedrukte uitgave van het Griekse Nieuwe Testament. Dit Nieuwe Testament was van grote invloed op het Protestantisme.
  • In 1517 verscheen het werk: “Julius geweigerd in de hemel.” In dit boek verschijnt Paus Julius II voor de hemelpoort en vraagt toegang, maar die wordt hem geweigerd. Algemeen werd aangenomen dat Erasmus de schrijver was, hoewel hij het ontkende. Het boek werd uitgegeven zonder zijn toestemming. 
  • Erasmus redigeerde ook publicaties van werken van de vroege kerkvaders.
  • In 1524 schreef hij “de vrijheid van de wil” een aanval op Luthers leer dat de gevallen menselijke wil  gebonden is en onbekwaam tot enig goed.

Hoewel Erasmus Luther afviel, had hij vele volgelingen onder Rooms Katholieken, Lutheranen en Hervormde theologen. Zelf bleef hij geloven in een liberale hervorming van de Rooms Katholieke kerk.Desondanks werden in 1527 zijn leringen veroordeeld in Parijs door de Contra Reformatie, die zijn ideeën als een gevaar voor de kerk zagen, en in 1559 werden al zijn boeken op de Index van de verboden boeken geplaatst.