Geschiedenis van Jeruzalem

Uit Christipedia

Jeruzalem, de stad die God heeft uitgekozen om daar Zijn naam te vestigen, 'de stad van de Grote Koning', waar Christus Jezus geleden heeft en waarover Hij eens zal regeren, heeft een veelbewogen geschiedenis gekend. In de loop der eeuwen (tot 2011) is er om Jeruzalem 69 maal oorlog gevoerd en werd de stad door 17 verschillende volken overheerst. 

De geschiedenis van deze stad kan tot ongeveer 2000 v. Chr. enigszins kan worden nagegaan[1].

Indeling

Naar het hoogste menselijke gezag en bestuur uitgeoefend over Jeruzalem kan men de volgende perioden onderscheiden.

  • Jebusitische periode (? - 1004 v.C.): de stad bewoond door de Jebusieten
  • Davidische periode (1004-586 v.Chr.): koningshuis van david
  • Babylonische periode (586-539 v. Chr.): onder de heerschappij van Babel
  • Perzische periode (539-332 v.Chr.): onder heerschappij van de Meden en de Perzen
  • Griekse periode (320-63 v.Chr.): onder de heerschappij van Alexander de Grote en zijn opvolgers
  • Romeinse periode (63 v.Chr - 324 n.Chr.): onder de heerschappij van Rome
  • Byzantijnse periode ( 324-638): onder de heerschappij van het Oost-Romeinse rijk
  • Islamitische periode ( 638-1099): onder de heerschappij van de moslims
  • Kruisvaardersperiode (1099-1260): onder de heerschappij van de 'christelijke' Kruisvaarders
  • Mamelukse periode (1260-1516): onder de heerschappij van een Egyptische militaire kaste
  • Ottomaanse periode (1516-1917): onder de heerschappij van de Turken
  • Britse periode (1917-1948): onder het bestuur van Groot-Brittannië
  • Jordaanse periode (1948-1967): Oost-Jeruzalem bezet door het hashemietische koninkrijk Jordanië
  • Israëlische periode (1968-heden): Jeruzalem de ongedeelde hoofdstad van Israël.

Voor al de niet-Joodse veroveraars bleef Jeruzalem slechts een provincieplaats. Hun eigen hoofdstad lag elders.

Jebusitische periode (tot 1004 v.C.)

ca. 1850 v.C.[2]Melchizedek, de koning van Salem (= Jeruzalem, Ps. 76:3) en priester van God de Allerhoogste, gaat Abraham met brood en wijn tegemoet en zegent hem (Gen. 14:18). 

ca. 1800 v. C.: God stelt Abraham op de proef en draagt hem op, zijn zoon Izak te offeren (Gen. 22). Abraham trek dan in het land Moria en offert Izak op één der bergen daar. De berg Moria is de latere Tempelberg in Jeruzalem (2 Kron. 3:1). Abraham noemt de plaats: „De HEER zal erin voorzien“ (Hebr. Jahwe Jireh). Hieraan is misschien het eerste deel van de naam Jeruzalem ontleend.  

15e eeuw (of 13e eeuw). In de dagen van Jozua is Jeruzalem (Jebus) be­perkt hoofdzakelijk tot de heuvel Ofel, die ten zuiden van de heuvel Moria, de tegenwoor­dige tempelplaats, ligt. Jebus is een buitengewoon sterke bergvesting, aan drie zijden om­geven door zeer diepe dalen. De steile oostelijke helling, in het Oude Testament eerst Jebusietenburcht, daarna Davidsstad genoemd, daalt van de heuvel Ofel af in het dal van de beek Kidron, terwijl de westelijke hel­ling afdaalt in het dal, dat we naar het voorbeeld van Flavius Jozéfus gewoon zijn het Tyropeon, d.i. het Mestdal te noemen. Op de hellingen zijn muren gebouwd van natuursteen, terwijl de noordzijde van de heuvel bovendien versterkt is door het aanbren­gen van een in de rots uitgehouwen gracht.

Evenals de heuvel van de stad Ai vormt de Ofel de oostelijke uitloper van het plateau. Hij beheerst de weg, die eerst door de Wadi es-Sarar, daarna door het Hinnomdal en eindelijk door het Kidrondal loopt en zo de kustvlakte met Jericho verbindt.

Uit zijn oostwand ontspringt de Gihonbron, die nu „bron van de heilige Maria" of "Maria-bron" heet en de enige is, die het hele jaar door water geeft. Door het graven van een tunnel zijn de bewoners van den Ofel ook in tijden van beleg in staat hier water te putten. Ter plaatse waar het Hinnomdal samenkomt met het Kidrondal ligt de bron Rogel (= Bron van den verspieder?), die nu Jobsbron heet en slechts zelden in gebreke blijft (Joz. 15 : 7; 18 : 17, 2 Sam. 17 : 17, 1 Kon. 1 : 9).

Hoewel slechts een paar hectaren groot en nauwelijks over meer dan 3000 inwoners beschikkend[1], is de oude stad tamelijk wel onneembaar, waarvan ook de be­kende uitspraak van 2 Sam. 5 : 6 getuigt. Jeruzalem is een vesting, die, wanneer niet een krijglist als die van Joab kan slagen (1 Kron. 11 :6), alleen door een zeer langdu­rig beleg (zoals later door Nebukadnezar en Titus) tot de overgave ge­dwongen kan worden. Daarbij heeft de belegeraar veel te lijden van het feit, dat Jeruzalem slechts op één bron, de Gihon bogen kan, die het gehele jaar door water geeft, welke bron echter door de bewoners van de Sion volkomen wordt beheerst. Het water voor de belegeraar moet dus van verre wor­den aangevoerd.

Jeruzalem heeft in Jozua's dagen nog niet de staatkundige betekenis, die het na Davids inname heeft gehad.[3]

ca. 1400 v.C.: Israël strijdt onder Jozua tegen vijf koningen der Amorieten, onder wie Adoni-Zedek, de koning van Jeruzalem, en verslaat hen met Gods hulp (Joz. 10).

Bij de verdeling van het Beloofde Land komt Jeruzalem binnen het erfdeel van de stam Benjamin (Joz. 18:27-28). De oude inwoners van Jeruzalem, de Jebusieten, worden niet uit de stad verdreven (Joz.15:63).
Joz 15:63 Maar de nakomelingen van Juda konden de Jebusieten, de inwoners van Jeruzalem, niet verdrijven. Daarom wonen de Jebusieten bij de nakomelingen van Juda in Jeruzalem, tot op deze dag. (SV)
Hoewel de stam Juda de stad verovert (Richt. 1), blijven de Jebusieten daarin wonen. Ten tijde van de Richteren draagt de stad de naam Jebus (Richt. 1). 

14e eeuw v.C.: De naam van de stad ('Urusalimmu') wordt reeds vermeld in oude spijkerschriftteksten, waaronder vooral de Egyptische Amarnabrieven (14de eeuw v.C.) van belang zijn. 

Davidische periode (1004-586 v.Chr.)

In deze tijd regeert het koningshuis van David. 

1004 v.C.: Koning David verovert, als eerste daad van zijn koningschap, de stad op de Jebusieten (2 Sam. 5:6–9; 1 Kron. 11:4–7) en maakt haar tot zijn hoofdstad. Hij brengt de ark van het verbond binnen haar muren.

Vanaf de 10e eeuw voor Christus wordt Jeruzalem het godsdienstige en politieke centrum van Israël. Het tempelterrein, het heiligste deel van de stad, wordt door David gekocht en niet veroverd. 

962-955 v.C.[4]: Koning Salomo bouwt de Eerste Tempel (1 Kon. 6).

Jeruzalem in de tijd van David en Salomo

926 v.C.: Deling van Israël in het tienstammenrijk (Israel) en het tweestammenrijk (Juda) (1 Kon. 12)

925 v.C.: Verovering en plundering door de Egyptische koning Sisak (1 Kon. 14:25v). 

843 v.C.: De Filistijnen en Arabieren veroveren en plunderen Jeruzalem (2 Kron. 21:16v.).

733 v.C.: Israëlieten en Arameeërs belegeren samen Jeruzalem, Tiglath-Pileser bevrijdt Jeruzalem (2 Kon. 16).

722 v.C.: Ondergang van het Noordrijk van de tien stammen van Israël.

701 v.C.: Gedurende de regering van Hizkia wordt Jeruzalem belegerd door de Assyrische koning Sanherib (2 Kon. 18-19), die hierover in zijn annalen bericht, parallel aan de mededelingen van 2 Kon. 17–18 en Jes. 36–37. God voorkomt dat Jeruzalem wordt ingenomen[5].

605-586 v.C.: De Chaldeeën voeren meerdere oorlogen tegen de Judese staat.

605 v.C.: Inval van de Babylonische koning Nebukadnezar in Juda. Eerste wegvoering (2 Kon. 24), onder meer van Daniël.

597 v.C.: Tweede wegvoering (2 Kon. 24)

Van Babel tot Christus (586 - ca. 4 v.C.)

587/586 v.C.: De Babylonische koning Nebukadnezar neemt de stad in, verwoest de Tempel, neemt tempelvoorwerpen mee en voert de bewoners weg naar Babylon (2 Kon. 25:9v), derde wegvoering. 

Perzische periode (539-332 v.Chr.): onder heerschappij van de Meden en de Perzen

V.a. 538 v.C.: Na de val van het Nieuw-Babylonische rijk (539 v.C.) keren de ballingen van Juda en Jeruzalem met steun van Cyrus, de koning van Perzië, naar hun land van herkomst terug. 

520–516 v.C.: Herbouw van de tempel (Ezra), gevolgd door zijn inwijding. 

445 v.C.: Herbouw van de stadsmuren (Nehemia), krachtens het besluit van de Perzenkoning Artahsasta (= Artaxerxes I Longimanus).

332 v.C.: de Griek Alexander de Grote in Israël, Jeruzalem wordt Grieks. 

313 v.C.: Ptolemaeus I, generaal onder Alexander de Grote, neemt Jeruzalem in.

301–198 v.C.: Jeruzalem onder Egyptische heerschappij.  

198 v.C.: Begin van de heerschappij van de hellenistische Syrische Seleuciden

167 v.C.: De Syrische heerser Antiochus IV Epiphanes ontheiligt de tempel. Op het brandofferaltaar wordt een afgodsbeeld geplaatst, waarschijnlijk een beeld van de Griekse hoofdgod Zeus. In de tempel werden varkens, voor joden onreine dieren, geslacht. Op het onderhouden van de sabbat en de besnijdenis en het bezit van heilige Wetsrollen kwam de doodstraf te staan.

167-165 v.C.: Makkabese Oorlog. Tijdens de Seleucidische heerschappij breekt de zgn. Makkabeese Oorlog uit. De oorlogsjaren liggen tussen de verontreiniging van de tempel door invoering van heidense cultus onder de hogepriester Menelaüs en de herinwijding van de tempel door Judas de Makkabeeër. 

164 v.C.: Judas de Makkabeeër verslaat een Grieks-Syrisch (Seleucidisch) leger in de slag bij Beth Zur, de Joodse opstandelingen heroveren Jeruzalem. Herinwijding van de Joodse Tempel, welke gebeurtenis nog jaarlijks door de Joden over de hele wereld herdacht (Chanoeka). 

63 v.C.: De romeinse generaal Pompejus (106-48 v.C.) maakt een einde aan de schijn van onafhankelijkheid die de Makkabeese dynastie had weten te bewaren en bevestigt de heerschappij van de Romeinen.

25-13 v.C.: Herodes de Grote (73-4 v.C) verfraait Jeruzalem met bouwwerken en doet vooral veel voor de restauratie en uitbreiding van de tempel en zijn bijgebouwen. 

20 v.C.: Koning Herodes begint met de verbouwing van de Tweede Tempel.

Na Christus

c. 32 n.C.: De door God gezonden Messias Jezus, onze Heiland, wordt gekruisigd op Golgotha, buiten de poort van Jeruzalem. Op de derde dag staat Hij echter uit de doden op. Gedurende 40 dagen verschijnt hij aan zijn leerlingen (Hand. 1). Vanaf de Olijfberg buiten Jeruzalem vaart Hij op naar de hemel (Hand. 2:10). Later daalt de Heilige Geest in de leerlingen neer en de eerste gemeente ontstaat in Jeruzalem, die snel aangroeit tot meer dan 3000 leden. De gemeente ondervindt later vervolging.  

64 n.C. De renovatie van de tempel, door Herodes de Grote begonnen, voltooid.

70 n.C.: Tijdens de Joodse opstand tegen de Romeinen wordt Jeruzalem met de tempel in 70 n.C. door Titus veroverd en verwoest. Daarmee wordt het woord van de profeet Daniël vervuld
Da 9:26 Na de tweeënzestig weken zal de Messias uitgeroeid worden, maar het zal niet voor Hemzelf zijn. Een volk van een vorst, een volk dat komen zal, zal de stad en het heiligdom te gronde richten. Het einde ervan zal zijn in de overstromende vloed en tot het einde toe zal er oorlog zijn, verwoestingen waartoe vast besloten is. (HSV)
En het woord van Christus Jezus,
Lu 19:42 en zei: Och, mocht op deze uw dag ook u erkennen wat tot uw vrede dient. Nu is het echter verborgen voor uw ogen. Lu 19:43 Want er zullen dagen over u komen dat uw vijanden een wal rondom u zullen opwerpen Lu 19:44 en u zullen omsingelen en u van alle zijden benauwen; en zij zullen u met de grond gelijkmaken met uw kinderen in u; en zij zullen in u geen steen op de andere steen laten, aangezien u de tijd waarin naar u werd omgezien, niet hebt erkend. (TELOS)
En het woord uit Jezus' gelijkenis van de bruiloft:
Mt 22:4 Opnieuw zond hij andere slaven uit en zei: Zegt aan de genodigden: Zie, mijn middagmaal heb ik gereedgemaakt, mijn ossen en mijn gemeste beesten zijn geslacht en alles is gereed; komt tot de bruiloft. Mt 22:5 Zij sloegen er echter geen acht op en gingen weg, de een naar zijn eigen akker, de ander naar zijn koophandel; Mt 22:6 de overigen nu grepen zijn slaven, mishandelden en doodden hen. Mt 22:7 De koning nu werd toornig, en hij zond zijn legers en bracht die moordenaars om en stak hun stad in brand. (TELOS)
Schilderij van David Roberts (1796-1864): The Siege and Destruction of Jerusalem by the Romans Under the Command of Titus, A.D. 70 (1850)

Keizer Hadrianus staat later de Joden toe, de tempel te herbouwen, maar dan op een andere plaats en met andere maten. De Joden doen dit niet. 

132–135: Joodse opstand tegen de Romeinse overheersing. Verbitterde strijd om Jeruzalem, onder aanvoering van Bar Kochba.  

135: Verwoesting van Jeruzalem en verdrijving van de Joden uit de stad door keizer Hadrianus. Op de berg Moria wordt een tempel voor de Romeinse afgod Jupiter (equivalent van de Griekse hoofdgod Zeus) gebouwd. De verwoeste stad wordt een Romeinse kolonie met de naam Colonia Aelia Capitolina.

Alleen op de 9e dag van de maand Av (Joodse kalender, eind juli/begin augustus), de dag waarop de eerste en de tweede tempel werden verwoest, mochten de Joden in Jeruzalem komen om ter plaatse over de verwoesting van de tempel en het leed van hun verstrooiing te treuren. Ze moesten echter ook belasting betalen overeenkomstig de hoeveelheden tranen die ze vergoten hadden. Als plaats van samenkomen werd hun een overeind gebleven deel van de westelijke muur van de tempelhof aangewezen. Zo werd deze muur tot de Klaagmuur.  

In de vierde eeuw maakten de Byzantijnen Jeruzalem tot een christelijk centrum.

324.: Jeruzalem wordt onder keizer Constantijn een christelijke stad. 

333: Bouw van de Heilig-Grafkerk en andere kerken door Constantijn en zijn moeder Helena.

363: De byzantijnse keizer Julianus gaf de Joden toestemming om de tempel te herbouwen. Bij het begin van de bouw kwamen door een aardbeving, gevolgd door een ontploffing, vele arbeiders om het leven. Deswegen, en omdat de keizer korte tijd later stierf, en een andersgezinde heerser aan de macht kwam, werd de bouw gestopt. 

614: De Perzen onder Chosroës II nemen de stad in en verwoesten haar. Ze heersen er tot 628.

629: De Byzantijnse Romeinen (Oost-Romeinse Rijk) heroveren Jeruzalem. In de tijd daarna hoopt zich mest en vuil op de Tempelberg op.  

638: Jeruzalem wordt veroverd door de islamitische kalief Omar ibn al-Chattab (= Omar I), dankzij het optreden van patriarch Sophronius zonder geweldpleging. Er was destijds nog geen moskee in Jeruzalem. Omar slaat een uitnodiging om in een kerk te bidden af, omdat hij niet wilde dat de moslims de kerk in een moskee zouden veranderen nadat hij er zou hebben gebeden[6]

685-691: Bouw van het Islamitische Rotskoepelheiligdom op het Tempelplateau. Abdel-Malik laat over de Offersteen van Abraham de Rotskoepel bouwen.

705–750: Bouw van de Al-Aksa-Moskee.

1077: de Turken veroveren de stad. Hun harde optreden tegen de christelijke bevolking wordt een van de oorzaken van de kruistochten.

1099: Inname van Jeruzalem door de kruisvaarders onder aanvoering van Godfried van Bouillon, tijdens de eerste kruistocht. Ze richten een slachting onder Joden en moslims aan.

1100: Jeruzalem wordt de hoofdstad van de kruisvaarderstaat. 

1187 de Koerdische sultan Saladin, sultan van Egypte en Syrië, verovert Jeruzalem, verdrijft de kruisvaders en staat de joden toe terug te keren.

1229: De Duitse keizer Frederik II weet door onderhandeling de heilige plaatsen (Jeruzalem, Betlehem en Nazaret) opnieuw in bezit te krijgen. De heerschappij der kruisvaarders duurt tot 1244. 

1244: Jeruzalem valt weer in handen van de moslims, ditmaal van de Egyptische Mamelukken, die tot 1517 over Palestina heersten.

1517: Jeruzalem veroverd door de Ottomaanse Turken van sultan Süleyman I de Grote. Ze heersen in het land Israël tot 1917. Jeruzalem is de een ottomaanse provinciehoofstad. 

1536-1541: Sultan Süleyman I de Grote, ook genoemd 'de Prachtlievende', herbouwt de muren en poorten van Jeruzalem. Binnen de muren was het grote platform waarom de tempel had gestaan en waaraan de Klaagmuur grenst. De muren en poorten zijn er nu nog. Onder de moslims heette de stad el-Koeds.

19e eeuw

1836: Volgens de meest geloofwaardige opgaven[7] heeft de stad ongeveer 20.000 inwoners, onder welke 2000 Grieken, 1000 Roomsgezinden, 600 Armeniërs, Syriërs en Kopten, en 3 à 4000 Joden gerekend worden. De overige bewoners moslims en merendeels Arabieren.

1840: Sinds 1840 - volgens anderen sinds 1850 of 1863[8] -  vormen Joodse inwoners een meerderheid in Jeruzalem.

1843: Het aantal pelgrims dat Jeruzalem bezoekt wordt geschat op ongeveer 5000[9].

1844: de oudste foto's (zover bekend) van Jeruzalem dateren uit 1844. Ze zijn gemaakt door de Franse fotograaf Joseph-Philibert Girault de Prangey, die in de jaren 1841-1844 in italië en het Midden-Oosten rondreisde[10]. — De Verenigde Staten stichten een consulaat in Jeruzalem.

Stadsmuur met Davidstoren

De opgaven van het inwonertal van Jeruzalem variëren niet onbeduidend, aldus de koninklijke Pruisische consul te Jeruzalem, Ernst Gustav Schultz, in een lezing uitgegeven in 1845[11]. Hij geeft de volgende, door hem betrouwbaar geachte cijfers. Er wonen nog geen 17000 mensen in Jeruzalem. De voornaamste groepen zijn:

  • 7120 Joden (namelijk 600 Turkse onderdanen: Sefardische of Spaanse Joden, 1100 vreemde (Askenazische: Poolse, Russische, Duitse en dergelijke) Joden, 20 Karaieten),
  • 5000 Mohammedanen,
  • 3390 christenen (namelijk 2000 Grieken, 900 Roomskatholieken, 350 Armeniërs, 100 Kopten 20 Syriërs, 30 Abessiniers d.i. Ethiopiërs)

Er is verder een Turks garnizoen dat 800 tot 1000 manschappen telt. Tenslotte zijn daar nog 60 tot 70 Europese protestanten die met consulaten en kerken in verbinding staan, en 15 tot 20 personen verbonden aan Roomskatholieke instellingen. 

Het aantal pelgrims dat in 1844 Jeruzalem bezoekt wordt geschat op ongeveer 3000[9]

1852:

Jeruzalem gezien vanaf de Olijfberg. Schilderij door Eduard Hildebrandt (1852)

1860: De eerste wijk buiten de muren wordt gesticht op initiatief van Sir Moses Montefiore.

1864: Bouw van de Hurva-synagoge.

Panoramazicht op Jeruzalem, 1865, vanaf de berg van de Boze Raad, ten zuiden van de oude stad.

1865: Vóór 1865 leefde de gehele bevolking van Jeruzalem achter de oude stadsmuren. Later begon Jeruzalem uit te breiden buiten de oude muren vanwege bevolkingsgroei. Zowel Joden als Arabieren begonnen nieuwe wijken te bouwen.

Jeruzalem in 1865: klaagmuur, rotskoepel, Al-Aqsa moskee

In dit jaar bezoekt de Brits barones Angela Burdett Coutts de stad en vat het plan op om het Palestine Exploration Fund (PEF) te stichten. Ze kreeg daarvoor hulp van koningin Victoria.

1867. Mark Twain bezoekt het Heilige Land en Jeruzalem; hij bevindt het een woestenij. 

Charles Warren ontdekt op 24 oktober een oud tunnelsysteem, dat David mogelijk gebruikt heeft om Jebus te veroveren. Het onderzoek van Charles Warren was opgedragen door koningin Victoria en bekostigd door het twee jaar eerder gestichte Palestine Exploration Fund.

1869. Keizer Frans Josef van Oostenrijk op bezoek. Toen hij de onvoltooide Tiferet Jisrael-synagoge zag, zou hij gevraagd hebben waarom zij geen dak had. "Waarom, de synagoge nam haar hoed af uit eerbied voor Uw Majesteit," kreeg hij ten antwoord. Daarna schonk hij geld voor de bouw.

1870.

Jeruzalem gezien van de Olijfberg, ca. 1870, tussen 1864 en 1872. Bron: Ottomaanse Rijksarchieven.

1871: In zijn reisverslag uit 1871 (zie Travels around the World ) beschreef de voormalige minister van buitenlandse zaken van de VS, William Seward, de gebeden van de Joden bij de Klaagmuur: "hun klaagzangen uitstortend over de val van hun geliefde stad".  Seward deelt mee dat de Joodse bevolking 8000 personen telt, het dubbele van het aantal Christenen en Moslims. - De bouw van de Tiferet Jisrael-synagoge wordt voltooid.

1872: Op 19 augustus 1872 wordt de Tiferet Jisrael-synagoge ingewijd. Zij diende tot haar vernietiging in 1948 als baken van de chassidische gemeente te Jeruzalem.

1881: In Jeruzalem arriveren christenen die een 'Amerikaanse kolonie' oprichten. Zij beschouwen de terugkeer van Joden naar het Heilige Land als een voortteken van de Messiaanse tijd.

Davidstraat, Jeruzalem. Schilderij door Gustav Bauernfeind (1887).

1896: In Jeruzalem wonen 45.420 personen, waarvan 28.112 joden (61,8%), 8.745 christenen (19,2%) en 8.560 moslims (18,8%). Zover bekend dateert de eerste film met beelden van Israel (Jeruzalem) uit 1896: 


Film: Leaving Jerusalem by Railway (1896) ('Jeruzalem verlaten met de trein'). Duur: 1 minuut. Stomme film. Bron: Youtube.

1897. De Franse filmregisseur Alexandre filmt voetgangers bij de Jaffapoort van Jeruzalem, een van de zeven ingangen van de stad. Onderstaande video toont beelden en wel gerestaureerd en ingekleurd.


1897 Jerusalem Jaffa Gate - old video in color. Youtube.com: Film Rescue, 15 aug. 2020. Duur: 51 sec.

1898: De Duitse keizer brengt een bezoek aan Jeruzalem.

20e eeuw

1904.

Jeruzalem in de sneeuw, 1904. Op de achtergrond de Olijfberg.


1913. Het volgende filmpje geeft een impressie van het leven van de Joden in Palestina


Film: Leven van de Joden in Palestina 1913. Duur: 1 uur 38 sec. Hebreeuws. Bron: Youtube.

1915

Ottomaanse troepen passeren door de Jaffapoort (1915). Rechts zijn Joden (in zwarte kleding) te zien. De klokketoren was in 1908 gebouwd ter ere van de Ottomaanse sultan Abdoel Hamid II. Nadat Jeruzalem door de Britten veroverd was, werd de versierde toren neergehaald[12]
Foto ca. 1915.

1916Sykes-Picotverdrag: een geheime afspraak tussen de Engelsen en de Fransen, die het Midden-Oosten tussen de twee Europese grootmachten verdeelt zodra het Ottomaanse Rijk verslagen zou zijn. Libanon en Syrië zouden onder gezag van de Fransen komen en delen van het huidige Irak en Koeweit onder Brits gezag. Het gebied rond Jeruzalem zou internationaal bestuurd worden.

1917Bevolkingssamenstelling. Jeruzalem telt 70.000 inwoners; tweede derde zijn Joden, de overigen zijn christenen en moslims; oftewel: 6 van de 9 inwoners zijn Joden, 2 van de 9 zijn christenen en 1 van de 9 is moslim.[13]Balfourverklaring. een brief van de Britse minister van Buitenlandse Zaken Arthur James Balfour aan de leider van de Joodse gemeenschap in Groot-Brittannië waarin Balfour de Joden een 'nationaal tehuis' in Palestina belooft. — Verovering van Jeruzalem. Na een wekenlange strijd bevrijdt de Britse generaal Allenby in december Jeruzalem van de Turkse troepen. De Ottomaanse heerschappij is voorbij. Onder Turks bestuur waren de Joden van Jeruzalem nogal arm en vertrouwden op giften van Joden in Europa en Noord-Amerika. 

1918:


Film: Jeruzalem in 1918. Duur: 8 minuten. Engelse tekst. Bron: Youtube.

1922: Groot-Brittannië aanvaardt het mandaat over Palestina met de opdracht van de Volkenbond, er een joods nationaal tehuis te vestigen. Jeruzalem wordt de zetel van de Engelse Hoge Commissaris Sir Herbert Samuel, dus de hoofstad van het Britse mandaatgebied. De verhouding tussen joden en Arabieren, beiden bevrijd van het Turkse juk, was eerst goed.

1925:

Provided ID could not be validated.
Film: Jeruzalem in 1925. Poorten van de Oude Stad, Joods gebed aan de Klaagmuur, Moslims op de tempelberg, christelijke processies op Goede Vrijdag, kerk van het Heilige Graf. Duur: 4 min. 59 sec. Hebreeuws. Auteur: Camille Sauvageot. Bron: Youtube.

1929: De eerste wrijving tussen joden en Arabieren: een felle Arabische demonstratie tegen de joden naar aanleiding van het blazen van de ramshoorn bij de Klaagmuur op Grote Verzoendag. Arabische progroms.

1930:

Luchtfoto: Jeruzalem ca. 1930

1940:

Kaart uit 1940: Jeruzalem en de Olijfberg

1947: Een plan van de Verenigde Naties beoogt de internationalisering van Jeruzalem. In het verdelingsplan van de Verenigde Naties uit 1947 wordt Jeruzalem een 'afgescheiden lichaam' ('corpus separatum') genoemd, dat onder bestuur van de Verenigde Naties zou moeten vallen. 

1948: Oprichting van de staat Israël door Ben Goerion. Toen hem gevraagd werd met welk recht hij in onze tijd een Jodenstaat sticht, antwoordde hij: "Ons mandaat is de Bijbel!" — De Verenigde Staten zijn het eerste land dat de nieuwe staat Israël erkend.

Jeruzalem gedeeld. De Arabische buurlanden vallen op de geboortedag de nieuwe staat aan. Tijdens de zogenoemde Onafhankelijkheidsoorlog van 1948 is fel om Jeruzalem gevochten. Israël behoudt het westelijke deel van de stad. Oost-Jeruzalem, met de tempelberg en de Klaagmuur, valt in handen van de Jordaniërs, die het stadsdeel ernstig schenden.

Oost-Jeruzalem Judenrein. Vanaf mei 1948 worden de Joodse bewoners van Oost-Jeruzalem systematisch verdreven uit de Oude Stad. De Hurva-synagoge, de Tiferet Jisrael-synagoge, de Beit Ya'akov-synagoge en tientallen andere synagoges worden verwoest. Tegen april 1949 is de verdrijving voltooid[14] en wordt Jeruzalem door de Arabieren Judenrein verklaard. Tot 1967 bleef Oost-Jeruzalem bezet door Jordanië. In deze periode werden Joodse bezoekers niet toegelaten. Oost-Jeruzalem blijft 19 jaar, van 1948 tot 1967, Joden-vrij. 

1949: De Verenigde Naties nemen resolutie 181 aan: Jeruzalem moet onder internationaal voogdijschap komen. — Israël verplaatst zijn parlement naar Jeruzalem. De Verenigde Staten en andere landen openen ambassades in Tel Aviv. 

1950: Het nieuwe Jeruzalem wordt door het Israëlische parlement tot hoofdstad verklaard.  

1967: Zesdaagse oorlog. In deze oorlog verovert Israel op 7 juni Oost-Jeruzalem op Jordanië. Israëlische parachutisten dringen de Oude Stad binnen via de Leeuwenpoort en staan binnen korte tijd oog in oog met de Klaagmuur, het Westelijke deel van de muur van het vroegere tempelcomplex. Moshe Dayan, minister van defensie: „Het Israelische leger heeft vanmorgen vroeg Jeruzalem bevrijd. Wij hebben het gedeelde Jeruzalem, de hoofdstad van Israël weer verenigd. Wij zijn teruggekeerd tot de heiligste van onze plaatsen, om haar nooit weer te verlaten.“ 


Filmpje (1967): Israëlische soldaten op de tempelberg en bij de klaagmuur. Duur: 2 minuten. Hebreeuws gesproken. Bron: Youtube.com.

Ander filmpje: The Liberation of Jerusalem. Facebook.com: Israel Defense Forces, 21 mei 2020.

Jeruzalem wordt herenigd onder Israëlisch bestuur. Op de jaarlijkse Jeruzalemdag wordt de hereniging van de stad herdacht. De zeggenschap over de tempelberg - de heiligste Joodse plaats - werd overgedragen aan de Moslims. 

1977: De Egyptische president Sadat komt naar Jeruzalem en spreekt het Israëlische parlement toe.

1980: In de zomer van 1980 roept het Israëlische parlement heel Jeruzalem tot 'ongedeelde en eeuwige hoofdstad van Israël' uit, gelijk koning David dit bijna 3.000 jaar daarvoor had gedaan. De VN keuren dit af. Dertien landen, waaronder Nederland, halen hun ambassades weg uit Jeruzalem. De Nederlandse ambassade verhuist naar Tel Aviv. Een groep christenen die in Israël woonden voelde mee met de pijn van Israël over het vertrek van de ambassades en voelde zich van Godswege geroepen om een 'Christelijke Ambassade' te openen in Jeruzalem - de 'International Christian Embassy Jerusalem' - en Israël te steunen en te troosten. 

1987 Begin van de Palestijnse volksopstand (Intifada). 

1988: Jordanië geeft haar aanspraak op soevereiniteit over Jeruzalem op. 

1990: In de dagen van de Golfoorlog komt het tot bloedige botsingen op de Tempelberg.  

1995: Op 23 oktober wordt in de Verenigde Staten de Jerusalem Embassy Act aangenomen, welke bepaalt dat de ambassade van de VS verhuist van Tel Aviv naar Jeruzalem uiterlijk 31 mei 1999, dat Jeruzalem een ongedeelde stad is en dat zij Israëls hoofdstad is. Pas 18 jaar later was het president Donald Trump die op 6 dec. 2017 zijn handtekening zette om te zorgen dat de wet wordt uitgevoerd. 

1996: 3000 jaar geleden maakte koning David Jeruzalem tot zijn hoofdstad. Dit wordt gevierd.

21e eeuw

2000: Al-Aksa-Intifada (Palestijnse opstand)

2009: Van 1967 tot 2009 is de agglomeratie van Jeruzalem gegroeid van 20 tot 50 vierkante kilometer. Israël bouwde dertien nieuwe wijken met 250.000 joden. Deze wijken, die door snelwegen verbonden zijn, omringen de Arabische wijken van Oost-Jeruzalem en scheiden Arabieren van elkaar. Daardoor wordt een mogelijke tweedeling van de stad, in verband met een tweestatenoplossing, lastiger[6].

2015:  Uit een peiling blijkt dat 52 procent van de Palestijnen die in Oost-Jeruzalem wonen liever burger van Israël zijn dan van een Palestijnse staat. 42 procent verkiest burgerschap in een Palestijnse staat. 

2017. In het einde van het jaar besluit de Amerikaanse president Donald Trump (heel) Jeruzalem te erkennen als hoofdstad van Israël en de ambassade van Tel Aviv daarheen te verhuizen. Weinig landen keurden het besluit goed. Guatemala is het enige land dat dezelfde beslissing neemt.[15]

2018: Op 14 mei, de dag dat de moderne staat Israël volgens onze jaarrekening precies 70 jaar geleden is gesticht, wordt de Amerikaanse ambassade officieel geopend in West-Jeruzalem, na te zijn verplaatst uit Tel Aviv. Het is de eerste ambassade die naar Jeruzalem terugkeert. De VS was trouwens het eerste land dat in 1948 de nieuwgeboren staat Israël erkende. Over de verhuizing naar Jeruzalem is veel ophef in de wereld. De meeste westerse landen, waaronder Nederland, zijn bang dat deze stap het vredesproces ondermijnt.

Twee dagen later, op 16 mei, verhuist de ambassade van Guatemala. Dit land erkende in 1948 als tweede de soevereiniteit van Israël. Op 21 mei werd de ambassade van Paraguay overgeplaatst naar de Israëlische hoofdstad.

Op 15 december erkende Australië West-Jeruzalem als de hoofdstad van Israël. De Australische ambassade blijft in Tel Aviv zolang er geen vrede is tussen Israël en de Palestijnen. Pas als er een vredesakkoord is, verhuist de ambassade naar West-Jeruzalem en zal Australië Oost-Jeruzalem als hoofdstad van de Palestijnen erkennen. Australische toeristen in Indonesië, het land met de meeste moslims, werden geraden om "zeer voorzichtig" te zijn. De woordvoerder van de Palestijnen noemde de Australische erkenning "onverantwoordelijk"[16].

Zie ook

Palestijns-Israëlisch conflict over de geschiedenis met betrekking tot de status van Jeruzalem.

Meer informatie

Jerusalem: 4000 Years in 5 Minutes. Youtube.com: TheJerusalemCenter (= The Jerusalem Center for Public Affairs), 30 mei 2011. De geschiedenis van Jeruzalem in kort bestek. De messias, onze Heiland, wordt niet genoemd.

Joel Kramer Praetorium. Youtube.com: Eric Johnson, 7 jan. 2018. Duur: 39 min. 30 sec. Christenarcheoloog Joel Kramer vertelt over de bouwgeschiedenis van de oude stad Jeruzalem, over het paleis van Herodes, over de Via Dolorosa, het pretorium, Lithostrotos, Gabbatha en de veroordeling van Jezus.

Bronnen

Onder meer:

Voetnoten

  1. 1,0 1,1 A. Noordtzij, Joh. de Groot, Des Heeren heirscharen. Premieboek bij de N.C.R.V.-kalender 1938. Blz. 36.
  2. "Rond 2000 v. Chr." heeft Roger Liebi, Jerusalem — Hindernis für den Weltfrieden? Das Drama des jüdischen Tempels (Berneck: Schwengeler-Verlag, 1994), blz. 23.
  3. A. Noordtzij, Joh. de Groot, Des Heeren heirscharen. Premieboek bij de N.C.R.V.-kalender 1938. Enige tekst van blz. 18 is onder wijziging verwerkt op 2 dec. 2020.
  4. 967-960 v. Chr. heeft Roger Liebi, Jerusalem — Hindernis für den Weltfrieden? Das Drama des jüdischen Tempels (Berneck: Schwengeler-Verlag, 1994), blz. 25.
  5. Lachish Siege Ramp. Joel Kramer. SourceFlix. Youtube.com: Biblicaltours, 28 nov. 2019. Duur: 10 min. 50 sec. Archeoloog Joel Kramer vertelt over Lachis en de belegering en verovering van de stad door de Assyriërs. Hij wijst erop dat, in tegenstelling tot Lachis, er in Jeruzalem geen "Assyrische laag van verwoesting" is gevonden.
  6. 6,0 6,1 The Nazi teen and the occupation of Jerusalem, op hurriyetdailynews.com, 21 april 2012.
  7. Aldus P.G. Witsen Geysbeek e.a., Algemeen noodwendig woordenboek der zamenleving. Eerste afdeeling: A-K (Amsterdam: Gebr. Diederichs, 1836) s.v. Jerusalem.
  8. Het jaar 1863 wordt genoemd in: Jerusalem; 4000 Years in 5 Minutes. Youtube.com: gebruiker The JerusalemCenter, 30 mei 2011.
  9. 9,0 9,1 Ernst Gustav Schultz, Jerusalem; eine Vorlesung (Berlin: S. Schropp, 1845) blz. 34. De electronische versie is te vinden op Google Books.
  10. Bron: Rose Evelet, See the First Photographs Ever Taken of Jerusalem, www.smithsonianmag.com, nieuwsartikel, 23 jan. 2014.
  11. Ernst Gustav Schultz, Jerusalem; eine Vorlesung (Berlin: S. Schropp, 1845) blz. 33-34. De electronische versie is te vinden op Google Books.
  12. Aldus IsraelDailyPicture.com in een electronische nieuwsbrief van 16 aug. 2014. De foto komt uit de Ottomaanse rijksarchieven.
  13. Bron: The Irish Standard, 22 dec. 2017.
  14. 1948: Verdrijving van de Joden uit Oost-Jeruzalem, Brabosh.com, 15 dec. 2017.
  15. Over het besluit van de VS in verband met de Bijbelse profetie, zie Bill Salus: Jerusalem Embassy Fallout, Youtube.com: Prophecy Watchers, 13 dec.2017. Duur: 21 min 6 sec.
  16. Bron: nieuwsartikel op NOS.nl, 15 dec. 2018. https://nos.nl/artikel/2263616-australie-erkent-west-jeruzalem-als-hoofdstad-israel-ambassade-blijft-in-tel-aviv.html