Halloween

Halloween (van All Hallows Even = vooravond van Allerheiligen) is een griezelfeest dat jaarlijks op 31 oktober gevierd wordt. Het vindt zijn oorsprong in Ierland en heeft zich vandaar verbreid in de Angelsaksische wereld. Sinds de jaren '90 van de vorige eeuw maakt het feest opgang op het vasteland van Europa.

Extreem, horrorachtig, duivels

Halloween in Ierland, 2005

In Nederland neemt Halloween extreme, horrorachtige en duivelse vormen aan. In 2019 liep op de 14e editie van het Amsterdamse Halloweenfeest een 'kwaadaardige' Japanse vrouw rond, voor wie vooraf gewaarschuwd werd: "Ze haalt haar lange schaar uit en vermoordt je of snijdt je mond van oor tot oor." Op dit feest liepen ook "Japanse demonen" rond.

In Amsterdam, de hoofdstad van Nederland, wordt sinds enkele jaren (anno 2012) een halloweenparade gehouden. Volgens de organisatoren is de parade "voor vampiers, heksen, enge clowns, supermannen, zombies, monsters, demonen, onheilpredikers, bloedende bruiden, creepy dokters en mummies. Dit is de grootste Halloween Parade van Nederland dwars door het centrum van de hoofdstad."

In een aankondiging van de "Halloween Fright Nights in Walibi 2014" (Nederland) heet het: "wanneer er geen ruimte meer in de hel is, bewandelen de doden de aarde". Vanachter een duivelsafbeelding getiteld "Hell is waiting for you!" ("De hel wacht op jou") zegt de tekst: "Kan de duivel jou lokken naar zijn zijde, de duistere zijde? Let op: alleen op 31 oktober!". 

Oorsprong  

In de Middeleeuwen was men onder de oude Keltische stammen in de Angelsakisische gebieden gewend zich rond 1 november in verbinding met de doden te stellen. Al vóór de tijd van het christendom kwamen volgens het Keltische volksgeloof eind oktober geesten van overledenen 'nieuwe zielen' halen onder de levenden. De festiviteiten, die al op de avond van 31 oktober plaatshadden (het festival van Samhai), werden soms gekenmerkt door macabere dodenrituelen. 

De uitgeholde pompoen, gesneden tot het aanzien van een hoofd, is een veelgebruikt attribuut van Halloween.

De heidense Kelten geloofden dat in de nacht van 31 oktober op 1 november de geestenwereld zich opende. De zielen van de doden, zowel de goeden als de kwaden, kregen in die nacht toestemming van de goden om naar de aarde terug te keren. Op kwade geesten zaten de Kelten niet te wachten. Om die te verjagen stookten de Kelten grote vuren op de heuveltoppen en brachten ze offers om alle onvriendelijke goden gunstig te stemmen. Daarbij droegen zij dierenhuiden en maskers om de kwade geesten te misleiden. Tegelijkertijd wilden de Kelten de familiegeesten vriendelijk bejegenen en tevreden houden. Daarom zetten ze bieten en anders veldgewas buiten. Ze sneden ook lampen uit suikerbieten die ze rondom het huis plaatsten. Deze uiterlijke gewoonten zijn in het huidige Halloween overgeleverd (pompoenen, verkleding).

De dag van 31 oktober markeerde ook het begin van het nieuwe jaar voor de Kelten. Het markeerde het eind van de oogst en het begin van de winter. En tijdens deze jaarwisseling geloofde men dat de sluier die de bovenwereld en de onderwereld van elkaar scheidde op z’n dunst was, zodat de levenden met de doden konden communiceren. Het was een tijd waarop overleden voorouders en andere “goede” geesten werden uitgenodigd om mee te doen aan het feest in eenheid met hun geliefden. In deze bijzondere nacht werd de god van de dood vereerd. Het was ook de tijd waarop de feeën aktief werden. Feeën werden gezien als een soort engelen die noch bij God noch bij Lucifer hoorden en gedoemd waren om tot de oordeelsdag over de aarde te zwalken. De Kelten geloofden dat in deze nacht de chaos heerste omdat het nog geen oud jaar was maar ook nog geen nieuwjaar. Het was een nacht van toverachtige bekoringen en waarzeggerij, een nacht van toekomst voorspellen en allerlei andere duistere rites. 

Vermenging. Uit de vermenging van de rooms-katholieke traditie van Allerheiligen (1 november) en Allerzielen (2 november) met het heidense festival is Halloween ontstaan. Op het feest van Allerheiligen worden alle overleden heiligen geëerd die bij God zijn. Op het feest van Allerzielen worden de in het voorbije jaar gestorvenen herdacht.

Het heidense festival van de doden begon op de avond van 31 oktober. Een dag later, 1 november, was de kerkelijke dag van “Allerheiligen”. Het Keltische dodenfeest begon op de avond van 31 oktober omdat in de oudheid de dagindeling ‘s avonds begon; een dag was van avond tot avond. De Ierse kerkleiders verafschuwden het heidense dodenfeest. Zij wilden het verdrongen zien door Allerheiligen.

In het Engels heette Allerheiligen vroeger All Hallows (tegenwoordig: All Saints' Day). 'Hallow' is een oud Engels woord voor 'heilig'; tegenwoordig is 'holy' het gewoonst. Halloween is een inkorting van All Hallow Even, waarin even 'vooravond' betekent. 'Even' is een variant van 'Eve' of 'Evening'. Halloween vindt plaats op de vooravond van Allerheiligen.

Halloween is inhoudelijk vooral een heidens feest.

Trick or treat in Zweden, 2005

Enkele gebruiken van Halloween

“Trick or Treat”: Een rondgang langs de huizen. Hierbij deed men in feite de feeën na en ging men van deur tot deur, bedelend om een traktatie, in de veronderstelling dat op die manier de geesten gunstig werden gestemd door een offer van voedsel, snoep of melk. Als er niets werd gegeven, werden de bewoners van het huis op allerlei manieren geplaagd, zoals het dichtstoppen van de schoorsteen, het vee laten ontsnappen uit de stal, gooien met kolen, enz. Om de kwade geesten voor de gek te houden of bang te maken was iedereen verkleed om op die geesten te lijken. Op die manier dachten ze dat de geesten hen geen kwaad konden doen.  

“Jack-o-Lantern”: Jack was een Ierse schurk die dol was op grote rode raapkool. Op Halloween liet hij de duivel in de val lopen in een boom, en hij liet hem niet ontsnappen voor hij Jack beloofde dat hij hem nooit in de hel zou werpen. De duivel ging akkoord. Een jaar later stierf Jack maar omdat hij niet in God geloofde ging hij  niet naar de hemel. De duivel liet hem echter ook niet toe in de hel. Om Jack te helpen de weg naar de aarde terug te vinden, gaf hij hem een gloeiende kool. Jack legde die brandende kool in een lantaarn die hij maakte van een uitgeholde koolraap. Deze eerste “Jack-o-lantern” hielp Jack om zijn weg naar Ierland terug te kunnen vinden, maar hij vond de weg nooit. Zo bleef hij voor altijd rondzwerven over de aarde met zijn lantaarn.  

“De vuurfeesten”: Halloween was een van de 4 grote “vuurfestivals” van de Kelten. Alle haardvuren werden geblust om daarna opnieuw te worden aangestoken met vuur uit een groot vreugdevuur dat ceremonieel was aangestoken door druïden. De druïden droegen tijdens deze plechtigheid dieren huiden en koppen ter onderscheiding van de geesten.Het doven van de vuren symboliseerde de “duistere helft” van het jaar en het opnieuw ontsteken gaf de terugkeer van de hoop aan. Vuren of kaarsen bleven de hele nacht branden om de doden te eren en te verwelkomen. De “Jack-o-lanterns,” pompoenen, appelwijn, wierook en edelstenen werden gebruikt als altaar decoraties. De kaarsen waren zwart of oranje. Zwarte katten werden beschouwd als gereïncarneerde wezens die de toekomst konden voorspellen.  

Halloweenpompoenen in een winkel van Albert Heijn, 2019.

Druïden (Keltische priesters) hielden de ceremonies op heilige plaatsen, zoals wouden, bij rivieren, meren en beekjes. Mensenoffers maakten deel uit van deze rituelen. Satanisten namen de feestdagen van de druïden over en vierden Halloween als volgt: van 22-29 oktober begonnen de satanische offer voorbereidingen – 30 oktober – de satanische hoogtijdag – verwant aan Halloween met mensenoffers, 31 oktober – All Hallow’s Eve (vooravond van Allerheiligen) hielden ze bloed- en seksrituelen.

Verbreiding

Halloween heeft zich vanuit Ierland verbreid in de Angelsaksische wereld. Sinds de jaren 90 van de vorige eeuw maakt het feest opgang op het vasteland van Europa. In Nederland wordt het (anno 2019) steeds populairder. De verbreiding wordt in de hand gewerkt door onder meer de commercie: het aanbieden van artikelen die uitdrukkelijk met Halloween te maken hebben, bijvoorbeeld Halloweenpompoenen (foto).

Enkele Halloween-artikelen die in 2022 te koop waren bij Action

In Portugal speelde de fastfoodketen McDonalds op Halloween met de marketingslogan "Sundae Bloody Sundae" voor ijs van het merk Sundae. Veel mensen reageerden woedend, omdat de slogan herinnert aan 'Bloody Sunday', de dag van 30 januari 1972 waarop veertien mensen tijdens een demonstratie voor burgerrechten werden doodgeschoten door Britse soldaten. McDonalds boon zijn excuses aan en verwijderde al het promotiemateriaal van de Halloweencampagne uit de restaurants.

Er zijn winkels die Halloweenkleding voor kinderen aanbieden, zie hierna.

Halloween en kinderen

Er zijn winkels die Halloweenkleding voor kinderen aanbieden, bijvoorbeeld "een screaming ghost pakje", een "zombie jurk voor meisjes", "een skelet kinderkostuum" of "Halloween vampiertanden voor kinderen". "Kleed de kinderen aan met een zombie skelet pakje of kies voor een griezelig spoken kostuum. Je hebt voldoende keuze uit onze halloween kinderkleding."

Halloween op Bonaire, 2006

Reclame van de winkel Lidl voor Halloween snoepgoed (oktober 2020): eten van hersenen en oogballen.

Kinderen kunnen langs de huizen gaan om snoep te vragen.

 "Trick or Treat!” – “Een snoepje, of ik schiet!” – Elk kind probeert op Halloween zo veel mogelijk snoep te bemachtigen. Een spel waarbij allerlei dingen horen, waarvan de kinderen geen idee hebben waar het werkelijk om gaat. Maar of ze nu “Trick or Treat!” spelen of verkleed in griezelige kostuums naar school gaan, Halloween leert kinderen om te gaan met heksen, geesten en occulte zaken.

Bron: Uitgeverij Middernachtsroep, bij hun uitgave van een boekje over Halloween.

Zo wordt kinderen geleerd om te spelen met duistere zaken.

De winkelketen Action laat de kinderen weten: "Lig je 's nachts te spoken omdat het jaarlijkse halloweenfeest dit keer bij jou is? Nergens voor nodig! Bij Action vind je alle musthaves voor een verschrikkelijk fantastisch feest. En met een beetje van je eigen creativiteit, wordt het een festijn waar je vrienden nog lang van beven." Ze krijgen onder meer deze tip: "Van kartonnen dozen maak je in een handomdraai grafstenen en met takken en bladeren uit de tuin maak je het helemaal af."

Sommige kinderen worden er bang van. Na deelgenomen te hebben aan een Halloween optocht in het donker kunnen ze 's nachts wakker worden en angst hebben.

Kerstening mislukt

Zoals hierboven gezegd probeerde de christelijke kerk het heidense feest uit te roeien, door Allerheiligen ervoor in de plaats te stellen. Maar dit bleef zonder resultaat. Hoewel de uitwendige vormen van dit offerfeest verdwenen, het geloof in de heidense goden hield stand. In de Middeleeuwen staken de openlijke hekserijvieringen opnieuw de kop op.

In het midden van de 20e eeuw keerde het heidendom weer in allerlei vormen terug in de snel ontkerstenende westerse wereld, en oude heidense feesten werden opnieuw geïntroduceerd. Onwetende christenen hebben geen idee wat er gebeurt als voor de grap of serieus, het feest rond demonische geesten weer wordt ingevoerd. Serieus of niet, elke handeling in verband met Halloween is (een nagalm van) eerbetoon aan valse goden en geesten. Bidden voor de doden druist sowieso volledig in tegen de Bijbel. 

31 oktober is ook een dag waarop heksen demonen aanroepen. Halloween is een 'feest' dat verbonden is met werken van de duisternis.

Omfietsen ... in Gouda is er een raadslid dat vragen stelt bij de ‘kindvriendelijkheid’ van Halloween. “Als jonge kinderen op weg naar school omfietsen omdat ze anders angstaanjagende dingen in een winkeletalage zien, dan vind ik dat echt te ver gaan”, zo stelt Jacques Rozendaal van de SGP in Gouda. Bron: HartvanNederland.nl, nieuwsbericht 26 okt. 2017 Aanslag In New York pleegde een aanhanger van de terreurbeweging Islamitische Staat in 2017 een dodelijke aanslag met een wagen. De aanslag gebeurde een paar uur voor een grote Halloweenparade in New York. "Volgens de FBI had hij bewust Halloween als moment voor de aanslag uitgekozen omdat hij zo veel mogelijk slachtoffers wilde maken."

Verschillende meningen over Halloween

Uit een onderzoek in Nederland in 2017 bleek dat op de stelling "Mijn kind(eren) is (zijn) bang voor Halloweenkleding" 7% van de ondervraagden "ja" antwoordde, 35% zei "nee" en de rest, 58%, gaf aan "niet van toepassing". Met de stelling "Halloween is een feest van de duivel en moet daarom afgeschaft worden" was 16% het eens, 84% echter was het oneens. Op de stelling "Halloween is een Amerikaanse traditie die niet past in de Nederlandse cultuur" antwoordde 48% "eens", 52% "oneens". Van de ouderen echter was 60% het eens met de stelling, 40% oneens.

Veel mensen vinden Halloween een onschuldige griezeldag, waarbij kinderen verkleed deuren langs gaan en een snoepje hopen te krijgen. Anderen zien het daarentegen als een feest van Satan en zijn demonen en kunnen door mensen uit de eerste groep bespot worden.

Wat te doen

Wat moet de houding van christenen zijn tegenover Halloween? Halloween is een 'feest' dat verbonden is met werken van de duisternis. God echter is Licht, in Hem is in het geheel geen duisternis.

1Jo 1:5  En dit is de boodschap die wij van Hem gehoord hebben en u verkondigen, dat God licht is en dat in Hem in het geheel geen duisternis is. (Telos)

Efe 5:11  En hebt geen gemeenschap met de onvruchtbare werken van de duisternis, maar stelt ze veeleer aan de kaak. (Telos)

Heb niets van doen met de geest van angst, die aan de oppervlakte komt tijdens Halloween en wordt versterkt door films die inspelen op angst door extreme en/of occulte toestanden.

2 Timotheüs 1:7 – God heeft ons niet een geest van lafhartigheid gegeven, maar een geest van kracht, liefde en bezonnenheid.

Schijnbaar bloed drinkende vrouwen op een Halloween Parade & Party, zaterdag 27 oktober 2013 in Amsterdam.

Houd je verre van Halloween. 

Deuteronomium 18:9-14 – Wanneer u in het land komt dat de HEER, uw God, u geven zal, mag u de verfoeilijke praktijken van de volken daar niet navolgen. Er mag bij u geen plaats zijn voor mensen die hun zoon of dochter als offer verbranden, en evenmin voor waarzeggers, wolkenschouwers, wichelaars, tovenaars, bezweerders, en voor hen die geesten raadplegen of doden oproepen.Want de HEER verafschuwt mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke praktijken verdrijft hij deze volken voor u. U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn. Ook al luisteren de volken in het land dat u in bezit zult nemen wel naar wolkenschouwers en waarzeggers, ú heeft de HEER, uw God, dat verboden.

Heb geen deel aan deze afschuwelijke heidense praktijken van waarzeggerij, letten op voortekens, hekserij, toverformules en het raadplegen van geesten van doden. Weersta de verlokking om mee te doen met schijnbaar onschadelijke vieringen van oude demonische feesten. Heb je er toch aan mee gedaan, belijd het als zonde aan God. Vraag God om een geest van openbaring voor de mensen om je heen. Laat horen dat je een christen bent en waarschuw mensen om je heen voor de gevaren van Halloween.  

Jesaja 8:19 – Wanneer men jullie vraagt om de geesten van doden te raadplegen en naar fluisterende en mompelende waarzeggers te luisteren – welk volk raadpleegt toch zijn goden en vraagt de doden toch om raad voor de levenden? – ga dan alleen af op dit onderricht, op mijn getuigenis.

1 Kronieken 10:13-14 – Saul vond de dood omdat hij de HEER ontrouw was geweest door niet uit te voeren wat de HEER hem had opgedragen. Ook had hij de geest van een dode geraadpleegdin plaats van de HEER om raad te vragen. Daarom had de HEER hem gedood en het koningschap laten overgaan op David, de zoon van Isaï.

Het raadplegen van doden is ontrouw aan God en kan eindigen in het oordeel. Als je een dode geraadpleegd hebt, besluit vandaag om met je huis alleen de Heer te dienen met heel je hart, heel je ziel, heel je verstand en al je krachten.

Bid voor deze verloederende samenleving die op alle manieren God wil uitbannen maar tegelijkertijd de deuren wagenwijd openzet voor de duisternis, voor de boze, die met een aanlokkelijk feest als Halloween, mensen steeds verder van God af drijft.  

Gebed. Sommige christenen gaan in gebed. Een Nederlands echtpaar woonachtig in de Spaanse stad Sevilla berichtte in 2023:

Een nacht waken in gebed

Halloween was een donkere tijd. ln Spanje wordt dit intens gevierd en men ziet er geen gevaar in. Onze kinderen hebben op school aangegeven niet mee te willen doen aan de voorbereidende activiteiten. De liefste kinderen verkleden zich als monsters, geesten en wolven en er wordt aan de deur gevraagd om snoep. 
We hebben op 31 oktober in ons huis een nacht van gebed gehouden met zesentwintig personen. Een nacht waken om al onze gebeden voor de stad en het land bij Hem te brengen was bijzonder. 
Helaas waren er die nacht ook tragedies in Spanje ten gevolge van de Halloween-vieringen. Op twee minuten afstand van ons
huis werd er in die nacht een jongen van achttien jaar vermoord.

Goede boodschap meegeven. Bezoek van kinderen aan huis die tijdens Halloween om snoep komen geeft gelegenheid om een goede boodschap mee te geven. De Evangelische Tractaatzending gaf in 2017 een "Kadoosje goed nieuws voor jou" uit: "Het feest kan juist ook een kans zijn om het Licht van de wereld te verkondigen, bijvoorbeeld met dit speciaal voor Halloween ontwikkelde kadoosje. Het bevat een eenvoudige en hoopvolle boodschap: Jezus laat niemand in de steek. Hij geeft hoop en een nieuwe toekomst. In het doosje kunt wat snoepjes doen en zo iets positiefs meegeven aan kinderen die bij u aanbellen."

Ook volwassenen kan men iets meegeven. Herman Boon schreef een evangelisatieboekje Doodleuk?! Wat vieren we met Halloween? (2017) "In dit boekje lees je meer over Halloween, wat wordt er dan gevierd en waarom. Een mooi boekje om aan mensen uit te leggen wat de ware achtergrond van Halloween is." (auteur).

In Almere hangt een missionaire voorganger (anno 2019) een bord voor het raam op met de tekst "In dit huis woont Gods goede Geest". Daar wordt ook een pannekoekenfeest georganiseerd, waar verteld wordt dat de Heer Jezus het licht van de wereld is. Bij God is leven, licht en vrede.

Filip. 4:8 Overigens, broeders, al wat waar, al wat eerzaam, al wat rechtvaardig, al wat rein, al wat beminnelijk, al wat welluidend is, als er enige deugd en als er enige lof is, bedenkt dat. (TELOS)

Bronnen

Katholiek ABC, s.v. Allerheiligen, op KRO.nl, https://www.kro.nl/katholiek/abc/allerheiligen

Halloween, Onzetaal.nl, versie van 15 dec. 2015.

Meer informatie

Halloween mij niet gezien, een brochure (8 blz.) van de Vereniging Bijbel & Onderwijs. 

Thomas Lange, Zoet of zuur? Brochure (23 blz.) van de Vereniging Bijbel & Onderwijs. 

John Ankerberg en John Weldon, Feiten over Halloween; onschuldig vermaak of een relatie met het occultisme. Boekje van uitgeverij Middernachtsroep.

A.A. Brugge, Halloween een duister feest. Uitgever: De Banier, 2019. Pagina's: 128.

Joyce de Jongh: Halloween is echt een geestelijk feest, nieuwsbericht op ChristelijkNieuws.nl dd. 31 okt. 2017. Ex-heks Joyce de Jongh waarschuwt voor Halloween.

Engelstalig

William Schnoebelen, Halloween: Unmasking Hell Night. Engelstalige DVD. Engels boek. De auteur was gedurende 20 jaren met occulte zaken bezig, waarvan 16 jaren als een heks, totdat hij in 1984 tot geloof in de Heer Jezus kwam. Volgens hem is het feest onrein, naar 2 Cor 6: 17. Hij raadt ouders en kinderen af om aan Halloween mee te doen.

Diana Wallis Taylor, Halloween: Harmless Fun Or Risky Business? Whitaker House, 2014. Engels boek. Pagina's: 112. 

Beth Eckert, Christians and Halloween, Youtube.com, video gepubliceerd 15 okt. 2015, speelduur 13 min. Toespraak door een ex-heks.