Bijbel

De Bijbel is het geschreven woord van God. Het is een verzameling van 66 heilige geschriften en heeft goddelijk gezag. De Bijbel beschrijft oorsprong en toekomst van de wereld, Gods handelen met de mens en de geschiedenis en toekomst van Gods volk. De geschriften zijn door verschillende mensen, door God geïnspireerd, op verschillende tijden en plaatsen tot stand gekomen en later samengevoegd tot één boek. Dit is het meest verspreide boek ter wereld geworden.

Naam. Het woord Bijbel komt van het Griekse meervoudswoord biblia = boeken. Zie het artikel Titels en namen van de bijbel voor titels en benamingen van de Bijbel.

Geschriften

De Bijbel bestaat uit 66 geschriften of 'boeken'. Het boek van de Psalmen is met meer dan 2500 verzen het grootste Bijbelboek. Het kleinste Bijbelboek is Filemon, het telt 25 verzen.

Twee hoofddelen. De geschriften of 'boeken' van de Bijbel omvat 66 geschriften in twee hoofddelen: 39 boeken vormen het Oude Testament (OT) en 27 boeken vormen het Nieuwe Testament (NT). Het OT is vóór Christus ontstaan en ziet heen naar Hem. Het NT is ná Christus ontstaan en ziet terug op Zijn komst in de wereld, zijn leer en leven, zijn sterven, verrijzenis en hemelvaart. Het NT ziet ook omhoog naar de verheerlijkte Heer die in de hemel is en het ziet heen naar Zijn wederkomst.

Oude Testament. Het Oude Testament omvat de volgende geschriften: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium, Jozua, Richteren, Ruth, I en II Samuël, I en II Koningen, I en II Kronieken, Ezra, Nehemia, Ester, Job, Psalmen, Spreuken, Prediker, Hooglied, Jesaja, Jeremia, Klaagliederen, Ezechiël, Daniël, Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Sefanja, Haggai, Zacharia, Maleachi.

Over de indeling van het Oude Testament, zie art. Oude Testament

Nieuwe Testament. Het Nieuwe Testament omvat de volgende geschriften: Matteüs, Marcus, Lucas, Johannes, Handelingen der Apostelen, de brief van Paulus aan de Romeinen, de 1e en 2e brief van Paulus aan de Korintiërs, de brief van Paulus aan de Galaten, de brief van Paulus aan de Efeziërs, de brief van Paulus aan de Filippenzen, de brief van Paulus aan de Kolossenzen, de 1e en 2e brief van Paulus aan de Tessalonicenzen, de 1e en 2e brief van Paulus aan Timoteüs, de brief van Paulus aan Titus, de brief van Paulus aan Filemon, de brief aan de Hebreeën, de brief van Jakobus, de 1e en 2e brief van Petrus, de 1e, 2e en 3e brief van Johannes, de brief van Judas, de Openbaring van Johannes.

Over de indeling van het Nieuwe Testament, zie art. Nieuwe Testament.

Driedeling per hoofddeel. In beide hoofddelen van de Bijbel kan men een drieluik onderscheiden van historische, leerstellige en profetische boeken: 

	Oude Testament	Nieuwe Testament
Historische boeken	Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium, Jozua, Richteren, Ruth, I en II Samuël, I en II Koningen, I en II Kronieken, Ezra, Nehemia, Ester.	Matteüs, Marcus, Lucas, Johannes, Handelingen der Apostelen.
Leerstellige boeken	Job, Psalmen, Spreuken, Prediker, Hooglied.	Romeinen, 1en 2 Corintiërs, Galaten, Efeziërs, Filippenzen, Kolossenzen, 1 en 2 Tessalonicenzen, 1 en 2 Timoteüs, Titus, Filemon, Hebreeën, Jakobus, 1 en 2 Petrus, 1, 2 en 3 Johannes, Judas.
Profetische boeken	Jesaja, Jeremia, Klaagliederen, Ezechiël, Daniël, Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Sefanja, Haggai, Zacharia, Maleachi.	Openbaring van Johannes.

Hoofdstukken, verzen, woorden

Hoofdstukken en verzen. De indeling in hoofdstukken en verzen is niet gemaakt door de schrijvers van de Bijbelboeken, maar pas veel later aangebracht. Deze indeling wordt niet als door de Geest ingegeven beschouwd. Ze vergemakkelijken echter het verwijzen naar en het opzoeken van Schriftplaatsen.

De Schrift telt 1.189 hoofdstukken, waarvan 929 in het Oude Testament en 260 in het Nieuwe Testament. Elk hoofdstuk is nader verdeeld in verzen. De Schrift telt ongeveer 31.193 verzen: 23.325 in het Oude Testament en 7.058 in het Nieuwe Testament.

De verdeling in hoofdstukken dateert uit de 13e eeuw. De kardinaal Hugo à Sancto Caro (overleden in    1262), of kardinaal Stephan Langton (overleden in 1228), hebben haar in de Vulgata aangebracht. De indeling in verzen is van joodse oorsprong. Naar het voorbeeld van de joden paste Hiëronymus die toe op de Vulgata. Voor het Nieuwe Testament danken wij die aan de geleerde Parijse boekdrukker Robert Estiene (Stephanus), 1551. Zijn zoon vertelt, dat hij die in zijn uitgave van het Griekse Nieuwe Testament aanbracht op zijn reis van Lyon naar Parijs, terwijl hij op zijn paard zat.

Woorden. De woorden van de Schrift zijn daarentegen wél door de Geest van God ingegeven. De grondtekst heeft ongeveer 430.938 woorden met in totaal zo'n 3.000.000 letters.

Hoofdonderwerp

Het hoofdonderwerp van de Bijbel is Gods weg met de mens. Een sleutelrol is weggelegd voor de Zoon van God, die mens is geworden om ons, zondaars, met God te verzoenen en ons bij Hem te brengen. De Schriften getuigen van de Zoon van God.

Joh 5:39 U onderzoekt de Schriften, omdat u meent daarin eeuwig leven te hebben; en die zijn het die van Mij getuigen; (TELOS)

Na Zijn opstanding legde Hij aan enkele leerlingen uit wat "in al de Schriften" van het Oude Testament over Hem stond.

Lu 24:27 En te beginnen met Mozes en alle profeten legde Hij hun uit wat in al de Schriften over Hem stond. (TELOS)

De eerste mens Adam, het zaad van de vrouw, de priester Melchizedek, de zoon Izak, de verworpen en verhoogde Jozef, de leider van de uittocht Mozes, de verhoogde slang in de woestijn, de profeet Jona, enz. wijzen vooruit naar de beloofde Verlosser. Zie Typologie.

Ontstaan

De Bijbel is niet antiek, ook niet modern, hij is eeuwig. (Maarten Luther) Als het aan mij lag, dan zouden de boer, de smid, de metselaar, ja zelfs de hoer en de Turk, de Schrift lezen. (Erasmus). In het Nieuwe Testament vind ik oneindig meer klaarheid en diepere waarheid dan in alle geschriften van alle filosofen samen. (Immanuel Kant) Bedachte acroniemen (letterwoorden) van het Engelse woord Bible: Bible = Basic Information Before Leaving Earth Bible = Basic Instruction Before Leaving Earth Een leuk gezegde: De Bijbel is geen bij-bel, maar de hoofd-bel.

De boeken van de Heilige Schrift zijn niet tegelijkertijd ontstaan, maar in de loop van vele eeuwen. Voor de tijdsvolgorde van ontstaan der bijbelboeken, zie artikel Chronologische volgorde der bijbelboeken.

De samenvoeging van de heilige, door God geïnspireerde geschriften tot één boek is een werk van God en mensen geweest. God heeft de geschriften ingegeven, ze gezag verleend en erkenning bij mensen bewerkt. Mensen hebben het gezag van de Schriften erkend, de boeken als heilig aangemerkt en ze tot één boek gebundeld.

Voortbestaan

Het Woord van onze God bestaat in eeuwigheid, blijft tot in eeuwigheid.

Ps 119:89  Lamed. O HEERE! Uw woord bestaat in der eeuwigheid in de hemelen. (SV)

Jes 40:8  Het gras verdort, de bloem valt af; maar het Woord onzes Gods bestaat in der eeuwigheid. (SV)

1Pe 1:23  u die wedergeboren bent, niet uit vergankelijk maar uit onvergankelijk zaad, door Gods levend en blijvend woord. 1Pe 1:24  Want: ‘Alle vlees is als gras en al zijn heerlijkheid als een bloem van het gras. Het gras verdort en de bloem valt af,  1Pe 1:25  maar het woord van de Heer blijft tot in eeuwigheid’. Dit nu is het woord dat u verkondigd is. (Telos)

Teschriftstelling en overlevering

De Bijbel is schriftelijk overgeleverd. Christus Jezus zelf beriep zich op hetgeen geschreven staat. "Er staat geschreven" (Matth. 4:4, 6, 7, 10; 21:13; 26:31; Marc. 7:6; 9:12, 13; 10:5; 11:17; 14:21 enz.). De schriftelijke overlevering begon al met Mozes, ja, misschien al met Adam zelf. Zie Genesis.

Moderne theologen menen dat de inhoud van het Oude Testament gedurende meer dan 3000 jaren tot aan de ballingschap mondeling is overgeleverd, dus dat de schriftelijke overlevering pas veel later begon. Maar de Schrift zelf geeft aan dat Mozes al schreef.

Ex 24:4  Vervolgens schreef Mozes al de woorden van de HEERE op. ... (HSV)

Canon 

De Bijbel is een richtsnoer, een norm, voor geloof en gedrag. De lijst van heilige geschriften - de bijbelboeken Genesis tot en met Openbaring - wordt daarom de canon (=richtsnoer) genoemd. De Bijbelboeken worden, in onderscheiding van andere, canoniek genoemd.

Zie Canon van de Bijbel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Bijbel verwijst naar boeken die zelf geen deel van de bijbelcanon zijn geworden en die verloren zijn gegaan. Men spreekt dan ook van verloren gegane boeken, bijvoorbeeld het boek van de oorlogen des Heren (Num 21:14) en de geschiedenis van de ziener Gad (1 Kron 29:29). God heeft het blijkbaar niet nodig gevonden ze in Zijn geschreven Woord op te nemen.

De Rooms-katholieke kerk heeft aan de oorspronkelijke canon van het Oude Testament zeven geschriften toegevoegd; ze worden door de Joden en de protestanten afgewezen als niet-canoniek, zie Apocriefen.

Naast de bijbelboeken zijn er geloofsbelijdenissen opgesteld en zijn er bijbelcommentaren geschreven. Deze behoren evenmin tot de canon. Ze kunnen nuttig zijn, maar zijn niet gelijk te stellen met de Schrift zelf.

Talen van de Bijbel

De oorspronkelijke talen van de Bijbel zijn het Hebreeuws en het Grieks. Het Oude Testament is, op enkele gedeelten na, waarin de Aramese taal gebruikt wordt, geschreven in het Hebreeuws. De Aramese gedeelten zijn: Dan. 2:4b tot 7 :28, Ezra 4:8 tot 6 :18, Ezra 7:12 tot 26 en Jer. 10 :11. In onze Nederlandse Statenvertaling wordt het Aramees 'Syrisch' genoemd, maar wij verstaan onder het Syrisch tegenwoordig een andere taal.

Het Nieuwe Testament is geschreven in het Grieks, dat in "de volheid van de tijd",

toen Christus in de wereld kwam, de wereldtaal was, die overal en door allen werd verstaan.

Handschriften van de Bijbel

De oorspronkelijke (ge)schriften (autografa) van het Oude Testament zijn allemaal verloren gegaan. We hebben er alleen nog afschriften (apografa) van.

In deze afschriften kwamen geen klinkers voor. Men schreef alleen de medeklinkers.

Eerst rond de 8ste eeuw na Christus zijn de klinkers in de tekst aangebracht door de Masoreten. De oudste, onder ons bekende afschriften dateren uit de 9de en 10de eeuw na Christus. Masoreten = Mannen der Masora (overlevering). Dit waren joodse leraars, wier gehele leven gewijd was aan de studie van de grondtekst van het Oude Testament. Het aanbrengen van de klinkers is het resultaat geweest van een eeuwenlang onderzoek. Deze Masoreten hebben één handschrift gebruikt, dat door hen het beste werd gevonden. Hiernaar zijn later alle afschriften vervaardigd, zodat geen enkel afschrift van een ander handschrift nu meer over is. De oudste handschriften die we kennen zijn boekrollen gevonden in een grot van Qumran. Voordien waren de oudst bekende handschriften een, bevattende de tekst van de profeten, uit 916, en een volledig Oud Testament van 1009, beide te Petersburg (Leningrad) bewaard.

Geen enkel exemplaar van de oorspronkelijke handschriften (autografa) van het Nieuwe Testament is ons bewaard gebleven, maar het aantal afschriften van het gehele Nieuwe Testament, of van een gedeelte ervan, is heel groot.

Er zijn ca. 4000 Griekse handschriften van gedeelten van het Nieuwe Testament, en enkele die het Nieuwe Testament in zijn geheel bevatten. Veel er van zijn uit de 8e, de 7e, de 6e, en zelfs uit de 4e eeuw. Behalve kleine verschillen van enkele woorden, lettergrepen en letters, komen er ook verschillende lezingen (varianten) in voor. Maar deze verschillen raken op geen enkel punt de geloofsleer.

De vier meest bekende handschriften zijn die, welke in de regel met de letters א, B, en C worden aangeduid:

א is de Codex Sinaïticus, uit de 4e eeuw, door Tischendorf in 1859 ontdekt in het klooster op de Sinaï, en in 1862 uitgegeven. Het handschrift bevat het Griekse Oude Testament en het Nieuwe Testament en wordt momenteel in Petersburg (Leningrad) bewaard.

A is de Codex Alexandrinus, uit de 6e eeuw, die het gehele Oude en Nieuwe Testament bevat, hoewel enkele bladzijden ontbreken. Dit handschrift wordt zo genoemd, omdat het eeuwenlang te Alexandrië bewaard werd, en is momenteel te vinden in het Brits Museum te Londen.

B is de Codex Vaticanus, uit het midden van de 4e eeuw en wordt zo genoemd omdat het in de Vaticaanse bibliotheek te Rome bewaard wordt. Dit handschrift bevat ongeveer het gehele Oude en Nieuwe Testament, maar verschillende bladen ontbreken, o.a. heel Genesis.

C is de Codex Ephraëmi rescriptus, uit de 6e eeuw, een palimpsest, d.w.z. een codex die twee keer beschreven is.

Over de Griekse tekst van het Oude en Nieuwe Testament zijn later hymnen van de Syrische leraar Efrem geschreven, maar Tischendorf heeft in 1845 ontcijferd wat er van over was, nl. een klein deel van het Oude Testament. Het handschrift bevindt zich nu in de Bibliothèke Nationale te Parijs.

Majuskels en minuskels

De Nieuwtestamentische Bijbelschrijvers zelf schreven dus in de tijd dat men nog in uitsluitend hoofdletters, zonder spaties, schreef. De oudste Griekse handschriften zijn in uitsluitend hoofdletters oftewel majuskels, zonder spaties. Zulke handschriften heten majuskelhandschriften oftewel kortweg majuskels, of ook uncialen. De Nieuwtestamentische majuskelhandschriften lopen van de 4^e tot de 10^e eeuw, en omvatten dus ook de periode van het Koinè-Grieks (2^e eeuw v.C.-3^e eeuw n.C.).

De zonder spaties aaneengeschreven hoofdletters waren de reden dat men hardop las. Het gevolg was dat de evangelist Filippus kon horen wat de kamerling uit Ethiopië las (Hand. 8:30).

Hnd 8:30  En Filippus liep er snel heen en hoorde hem de profeet Jesaja lezen; en hij zei: Begrijpt u wel wat u leest? (Telos)

Pas vanaf de 9^e-10^e eeuw worden de kleine letters geschreven, alsook de spaties. Deze kleine letters en ook de daarin geschreven (Bijbel)handschriften heten minuskels. Ze waren in gebruik vanaf ongeveer de 9^e eeuw tot de 15^e eeuw, dus tot aan de uitvinding van de boekdrukkunst.

De waarheid van de Bijbel

De Bijbel is het woord van God. Gods woord is de waarheid. De Here Jezus Christus zei:

Joh 17:16 Zij zijn niet van de wereld, zoals Ik niet van de wereld ben. Joh 17:17 Heilig hen door de waarheid: uw woord is de waarheid. Joh 17:18 Zoals U Mij in de wereld hebt gezonden, heb ook Ik hen in de wereld gezonden. Joh 17:19 En Ik heilig Mijzelf voor hen, opdat ook zij geheiligd zijn door de waarheid. (TELOS)

Menselijke geschriften (wetenschappelijke publicaties, essays, scripties enz.) daarentegen blijken dikwijls een mengelmoes van waarheid en onwaarheid (vergissing, fantasie, bedrog) te zijn. De waarheid, Gods Woord, heiligt de gelovigen in Christus. De Heer Jezus bad Zijn Vader om zijn discipelen te heiligen door de waarheid: dat zij door de waarheid God toegewijd en afgezonderd zouden leven.

Joh 17:16 Zij zijn niet van de wereld, zoals Ik niet van de wereld ben. Joh 17:17 Heilig hen door de waarheid: uw woord is de waarheid. Joh 17:18 Zoals U Mij in de wereld hebt gezonden, heb ook Ik hen in de wereld gezonden. Joh 17:19 En Ik heilig Mijzelf voor hen, opdat ook zij geheiligd zijn door de waarheid. (TELOS)

De waarheid, Gods woord, maakt de gelovigen vrij, als zij de waarheid hebben leren kennen.

Joh 8:31 Jezus dan zei tot de Joden die in Hem geloofden: Als u in mijn woord blijft, bent u waarlijk mijn discipelen; Joh 8:32 en u zult de waarheid kennen en de waarheid zal u vrijmaken. Joh 8:33 Zij antwoordden Hem: Wij zijn Abrahams nageslacht en hebben nooit iemand gediend; hoe zegt U: U zult vrij worden? (TELOS)

Is de Bijbel letterlijk waar?

Velen vragen zich af of de Bijbel letterlijk waar is. Op de vraag of de Bijbel letterlijk waar is antwoordde George W. Busch, Amerikaans president (2001-2009) in 2008: 'Waarschijnlijk niet. Nee, ik ben geen literalist. De belangrijkste les van het Nieuwe Testament is: 'God zond een Zoon'.'

De vraag 'Is de Bijbel letterlijk waar?' is te vaag om kort te beantwoorden. Of een kort antwoord zou moeten zijn: 'Ja en nee'. Want veel beschrijvende delen van de Bijbel zijn letterlijk waar. Andere beschrijvende delen hebben een symbolische betekenis. De hamvraag is, welke tekst letterlijk dan wel symbolisch begrepen moet worden. Daar komt bij dat sommige delen een letterlijke beschrijving zijn van symbolische gebeurtenissen in een visioen, zoals de beschrijving van het beest uit de zee in het boek Openbaring.

Een houvast voor uitleg is de Schrift zelft: zij helpt ons meestal vast te stellen of een gedeelte letterlijk dan wel symbolisch verstaan moet worden. De Schrift 'legt zichzelf uit', d.w.z. een bepaald gedeelte wordt soms beter begrepen door andere gedeelten erbij te nemen.

Een voorbeeld is het bericht over Adam in Genesis. Heeft Adam letterlijk bestaan? Of is het verhaal symbolisch? Uit andere bijbelgedeelten dan Genesis kan men afleiden dat Adam heeft bestaan - naar de letter van Genesis - als de eerste mens die God geschapen heeft en met zijn vrouw in de zonde gevallen is en de oervader van de mensheid is geworden.

Christenen die letterlijk te nemen Bijbelgedeelten symbolisch verstaan spreken over de "kernboodschap" of "les" van een gedeelte.

Is de Bijbel betrouwbaar?

Dat de Bijbel betrouwbaar is wordt niet door iedereen aangenomen. Sommigen menen dat de Bijbel geschiedkundige en natuurkundige fouten bevat.

Het hoofdartikel over dit onderwerp is: Betrouwbaarheid van de Bijbel.

Kennisbron en toetssteen

De Bijbel vermeldt feiten en gebeurtenissen die betrekking hebben op God, engelen, mensen, natuur en geschiedenis. De Bijbel is een bron van kennis. Met die kennis kunnen wij feitelijke beweringen uit de wereld toetsen. Een voorbeeld: de bewering "De oudste mens ooit op aarde kwam eveneens uit Frankrijk: Jeanne Calment, die in 1997 stierf op ruim 122-jarige leeftijd." werd gedaan door Radio Nederland Wereldomroep op 8 juni 2012. Uit de Bijbel weten wij dat er vroeger verscheidene personen hebben geleefd die veel ouder zijn geworden dan de genoemde Francaise. De bewering van de Wereldomroep is daarmee weerlegd.

Vertaling van de Bijbel

Onze Nederlandse Bijbel is gebaseerd op een Hebreeuwse, Aramese en Griekse grondtekst. Het Oude Testament bestaat voor het grootste gedeelte uit Hebreeuws. Een kleiner gedeelte is in het Aramees geschreven. Het Nieuwe Testament is gebaseerd op een Griekse grondtekst.

Zie Bijbelvertaling voor het hoofdartikel over dit onderwerp

Septuagint

Rond 250 jaar voor Christus werd het Oude Testament in het Grieks vertaald. Deze vertaling door 70 Joodse geleerden wordt 'vertaling van de zeventig' of 'Septuagint' genoemd en aangeduid met het Romeinse getal LXX voor 'zeventig'.

Nederlandse vertalingen

Gangbare Nederlandse vertalingen van de Bijbel zijn:

• De Statenvertaling. Nadeel: verouderde taal.
• de Herziene Voorhoeve-Uitgave (ook wel 'Telosvertaling' genoemd). Nadeel: Alleen voor het Nieuwe Testament.
• Vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951
• Willibrord vertaling (herzien in 1995) (bevat ook deutercanonieke boeken).
• De Naardense Bijbel.
• De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) uit 2004
• De Herziene Statenvertaling (kwam gereed in 2010).

Inleiding tot de Statenvertaling: http://www.jvdaniel.nl/inleidingen/statenvertaling.pdf

De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) vond snel ingang, maar is volgens sommigen te vrij vertaald en daarom minder geschikt voor bijbelstudie.

Meer informatie over bijbelvertalingen: http://www.windmillministries.org/frames/RC-bijbelvertalingenA.htm

Bijbelvertaalwerk

Een powerpointpresentatie over het bijbelvertaalwerk: presentatie (door Wycliffe Bijbelvertalers, 77 sheets, meest plaatjes van mensen)

Nut en waarde van de Bijbel

Het nut van de Schrift duidt de apostel Paulus aan met de woorden:

2Ti 3:16 Alle Schrift is door God ingegeven en nuttig om te leren, te weerleggen, te verbeteren en te onderwijzen in de gerechtigheid, 2Ti 3:17 opdat de mens Gods volkomen is, tot alle goed werk ten volle toegerust. (TELOS)

De waarde van de Bijbel als zodanig is niet in geld uit te drukken, omdat het onze Schepper openbaart, antwoorden op levensvragen geeft en de weg tot het heil en het eeuwig leven wijst. Door de Bijbel leren we God beter kennen. Door de bladen van deze heilige oorkonde spreekt God tot ons. De Heilige Geest gebruikt het Woord van God om ons te onderwijzen. Het is als water dat ons reinigt, het is als brood voor onze ziel, het is een bron van licht. "U onderzoekt de Schriften, omdat u meent daarin eeuwig leven te hebben; en die zijn het die van Mij getuigen" (Joh 5:39). Het opengaan van Uw woorden geeft licht, het schenkt eenvoudigen inzicht" (Ps 119:130). "Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad" (Ps 119:105). "Wij hebben het profetische woord, dat vast en zeker is, en u doet er goed aan daarop acht te slaan als op een lamp die schijnt in een duistere plaats, totdat de dag aanbreekt en de morgenster opgaat in uw hart" (2 Petr. 1:19). Enz.

In onderstaande video is te zien hoe blij en dankbaar Chinese christenen zijn met de bijbels die zij voor het eerst ontvangen:

Provided ID could not be validated.
Chinese christenen blij en dankbaar met bijbels. Missionary Footage Captures Emotion of Chinese Christians Receiving Bibles for the First Time. Youtube.com: International Christian Concern, 18 maart 2014. Duur: 56 sec.

Aan een groot aantal Nederlandse schrijvers werd in 1921 de volgende vraag gesteld: Veronderstel dat omstandigheden u eens dwongen op een geheel onbewoond eiland verblijf te houden. Er werd u toegestaan slechts 6 boeken mee te nemen. Welke 6 boeken uit de gehele u bekende literatuur, zowel de ethische als literaire, zou u dan meenemen? Uit de antwoorden bleek de bijbel verreweg favoriet. Hij werd het meest genoemd en het meest geprezen.

Desiderius Erasmus (1467-1536) heeft gezegd: "Als het aan mij lag, dan zouden de boer, de smid, de metselaar, ja zelfs de hoer en de Turk, de Schrift lezen."

De bekende Duitse kerkhervormer Maarten Luther (1483-1546) maakte aan het eind van zijn leven deze opmerking: „Als het lezen van mijn geschriften mensen afhoudt van het lezen van de Heilige Schriften, wens ik dat al mijn boeken vandaag nog worden verbrand!"

Aan de bekende Duitse schrijver Bertold Brecht (1889-1956) werd eens gevraagd welke boek in Duitsland hij het belangrijkste vond. Zijn antwoord: „U zult verrast zijn: de Bijbel."

Weldadig boek

"Een ster is prachtig, maar zij straalt geen licht af in de nacht van een zondige ziel. De bloem is zoet, maar zij biedt geen balsem voor de wond van een hart. Al de geuren die ooit u toegewaaid werden uit vorstelijke gaarden of neerhangende tuinen, verspreiden niet zoveel zoetheid als één ademtocht van wierook en mirre van de Heilige Schrift u doet toestromen. Al de wateren die stroomden in de bergrivieren, of schuimden in de watervallen, of neerzegen in de morgendauw, of afvielen in de avondregen, gaven niet zoveel verfrissing aan een koortsige ziel als de kleinste druppel, die blinkend afspatte van de heldere fonteinen van het Goddelijke Boek." — Thomas De Witt Talmage (1832-1902)

Medicijn

Bij 'medicijn' denken wij aan een pilletje, een drankje en zalfje en dergelijke. Maar ook Gods Woord is een medicijn. Koning Salomo had grote wijsheid, door God hem geschonken. Zijn woorden van wijsheid en verstand waren een medicijn. Hij sprak ze tot zijn zoon. Maar ze waren nuttig voor allen die ze vinden.

Spr 4:20  Mijn zoon! merk op mijn woorden, neig uw oor tot mijn redenen.  Spr 4:21  Laat ze niet wijken van uw ogen, behoud ze in het midden uws harten. Spr 4:22  Want zij zijn het leven dengenen, die ze vinden, en een medicijn voor hun gehele vlees. (SV)

Door Salomo en door andere schrijvers van de Bijbel spreekt God tot ons. Dat gedeelte luidt in de Nieuwe Bijbelvertaling (2004):

Spr 4:20  Mijn zoon, heb aandacht voor mijn woorden, geef aan mijn uitspraken gehoor. Spr 4:21  Houd ze steeds voor ogen, bewaar ze in het diepste van je hart.  Spr 4:22  Ze zijn het leven voor wie ze aanvaarden, sterken heel het lichaam als een medicijn.

De woorden hebben, zo vertaalt de Groot Nieuws Bijbel, 'geneeskracht'. Ze zijn 'genezing', zegt de Willibrord-vertaling (1978). Dat Gods woord goed is voor ons lichaam, is wellicht zo te verstaan: wanneer onze geest door Gods woord herstelt, bijvoorbeeld van overbezorgdheid of van een posttraumatische stressstoornis, dan ondervindt ook ons lichaam daarvan heilzame gevolgen. Immers, geest en lichaam vormen een eenheid en beïnvloeden elkaar.

Spr 16:24  Lieflijke woorden zijn een honingraat, zoet voor de ziel, en genezing voor de beenderen. (HSV)

Wijze van innemen. Om Gods woord een medicinale werking te laten hebben, moet wij het tot ons nemen. Met toegespitste aandacht. Het aandacht geven van vers 20 is, naar het Hebreeuws, een sterke vorm van aandacht geven: onverdeelde, gerichte aandacht. Om het voorbeeld van een pil (tablet) te gebruiken: niet in één keer doorslikken, maar zuigen. Gods woord moet soms als een zuigtablet ingenomen worden, dat wil zeggen overpeinsd worden. Tegen (over)bezorgdheid kan bijvoorbeeld het stukje van Luk. 10: 38-42 worden gebruikt. Overpeinzing, met gebed, kan helpen om bezorgdheid af te leggen.

Tijd van innemen. Gods woord is niet alleen een curatief middel, dat geneest of aan de genezing bijdraagt, het is ook een preventief middel, dat ons beschermt tegen allerlei kwalen (bijvoorbeeld overbezorgdheid) en ontsporingen (bijvoorbeeld overspel, verslaving). Daarom is het goed Gods woord regelmatig in te nemen.

Dosis. Als de situatie ernstig is, kan men de dosis verhogen: meer van Gods Woord tot zich nemen, meer tijd aan de overdenking ervan wijden.

Hulp. Zoals naast medicatie soms ook persoonlijke begeleiding door een arts nodig is, zo is dat ook met het medicijn van Gods Woord: soms is daarnaast persoonlijke hulp nodig door een naaste (vriend, ouder, familielid, medegelovige) of door een professional (raadgever, psycholoog, psychiater). Gesproken woorden van wijzen zijn heilzaam. "De tong der wijzen is medicijn" (Spr. 12:18).

Spr 12:18  Daar is een, die [woorden] als steken van een zwaard onbedachtelijk uitspreekt; maar de tong der wijzen is medicijn. (SV)

Dit vers in de Herziene Statenvertaling:

Spr 12:18  Er zijn er die als met dolksteken praten, ondoordacht, maar de tong van de wijzen betekent genezing. (HSV)

Het medicijn van de tong is zelfs 'een boom des levens'.

Spr 15:4  Het medicijn van de tong is een boom des levens, maar verkeerdheid erin is een breuk in de geest. (HSV)

Die heilzame werking bezaten en bezitten de woorden van de Heer Jezus.

Lu 4:22  En allen gaven Hem getuigenis en verwonderden zich over de woorden van de genade die uit zijn mond kwamen, ...

Verkoop en verspreiding

De Bijbel is al eeuwenlang het meest verspreide boek ter wereld. Het aantal Bijbels in de wereld is naar schatting 1,74 miljard (stand 2011).

De Bijbel is met 3,9 miljard verkochte exemplaren het best verkochte boek in de afgelopen halve eeuw (stand 2012). Naar schatting worden er jaarlijks tussen de 50 miljoen en 150 miljoen bijbels verkocht. In 2011 hebben christenen meer dan 71 miljoen Bijbels verspreid. Dat zijn er 195.000 per dag.

Omgang met de Bijbel

De Bijbel verdient als Gods Woord ontzag, geloof en gehoorzaamheid. De Schrift kan op drie manieren worden misjegend:

1. door iets weg te laten
2. door iets toe te voegen
3. door inlegging, 'hineininterpreteren', omduiding.

Het eerste, iets uit de Schrift weglaten, deden de sadduceeën. Zij erkenden alleen de boeken van Mozes als gezaghebben. Het tweede, iets toevoegen, deden de farizeeën. Het derde, anders (vreemd) uitleggen, doen theologen die verboden van homoseksueel gedrag zo uitleggen, dat ze slechts betrekking hebben op uitwassen van de afgodendienst, op onechte homoseksuelen of ontaarde vormen van homoseksualiteit.

De oorzaak van deze misjegeningen is dat menselijke inzichten heersen over de Schrift en meer gezag dan de Schrift hebben gekregen.

Het gevolg van alle drie soorten van misjegening kan zijn dat het woord van God krachteloos wordt gemaakt.

"De Bijbel is geen kerkboek maar een werkboek. Geen leesboek maar een leefboek. En ik weet hoe beslissend dat is als ik mediteer over de volgende woorden uit Matthe"s 7 vers 24-27, waar Jezus spreekt: 'Iedereen die deze woorden van mij hoort en doet, lijkt op een verstandig man die zijn bouwde op de rots. En de regen viel neer en de stromen kwamen en de winden waaiden en stortten zich op dat huis, en het viel niet in, want het was op de rots gegrondvest'. Ja, zo'n rotsvast geloof wil ik." (Sipke van der Land (1937-2015))

Uitleg van de Bijbel

Drie regels voor het juist verstaan van de Bijbel zijn:

• let op het tekstverband
• vergelijk Schrift(plaats) met (Schrift)plaats
• neem de woorden in hun letterlijke betekenis, tenzij (1) het tekstverband of de Schrift een figuurlijke betekenis aanwijst of (2) een letterlijke uitleg onzin oplevert

In het Engels is deze 'gouden regel' voor Bijbeluitleg geformuleerd: "When the plain sense makes good sense, seek no other sense lest you end up in nonsense," d.w.z wanneer de duidelijke zin zinnig is, zoek geen andere zin, anders eindig je bij onzin.

Tekstverband. Een voorbeeld ter illustratie. Door op het tekst van de brief en andere geschriften van Johannes acht te geven, ontdekken wij de betekenis van 'Hem die van het begin af is' in 1 Joh. 2:13

1Jo 2:13 Ik schrijf u, vaders, omdat u Hem kent die van het begin af is. Ik schrijf u, jongelingen, omdat u de boze overwonnen hebt. Ik heb u geschreven, kinderen, omdat u de Vader kent.

Wie is Hij "die van het begin af is"? God de Vader, de Heer Jezus? Uit het verband van andere geschriften van Johannes:

Joh 1:1 In het begin was het Woord; en het Woord was bij God, en het Woord was God. Joh 1:2 Dit was in het begin bij God.

Lettend op het verband en schrift met schrift vergelijkend mogen we de conclusie trekken: de Hij die van het begin af is, is de Heer Jezus. Uiteraard is ook God de Vader van het begin af, doch Johannes doelt op de Zoon.

Parallelle passages. Niet alleen het onmiddellijke tekstverband, maar ook parallelle passages elders in de Schrift helpen ons een bepaalde uitdrukking of vers beter te begrijpen.

Letterlijke uitleg. We nemen de woorden zoveel mogelijk in hun letterlijke betekenis. Daarbij houden we rekening met het literaire genre: proza of poëzie. Genesis is proza, een geschiedenis. De boeken van Samuël zijn ook proza. De psalmen zijn poëtische geschriften, waarin beeldspraak voorkomt. Zo wordt in Ps. 19 de zon vergeleken met een bruidegom en met een held. Voor de zon heeft God een tent opgezet. Deze woorden hebben wij niet letterlijk te nemen, maar figuurlijk.

Ps 19:4   (5) Hun richtlijn gaat uit over heel de aarde, hun boodschap tot aan het einde van de wereld. Hij heeft daar een tent opgezet voor de zon. Ps 19:5   (6) En die is als een bruidegom, die zijn slaapkamer uit gaat; hij is vrolijk als een held om snel het pad te lopen. Ps 19:6   (7) Aan het ene einde van de hemel is zijn opgang, zijn omloop is tot het andere einde; niets is verborgen voor zijn gloed. (HSV)

In Davids psalm in 1 Kron. 16 is sprake van een opspringend veld en juichende bomen. Ook dat is uiteraard beeldspraak, ontleend aan lichamelijke uitingen van vreugdevolle mensen.

1Kr 16:32  Laat de zee bulderen met al wat zij bevat, laat het veld van vreugde opspringen met al wat erin is.  1Kr 16:33  Dan zullen de bomen van het woud juichen voor het aangezicht van de HEERE, want Hij komt om de aarde te oordelen. (HSV)

In de psalmen komen ook letterlijk te nemen zinnen voor.

Bij een letterlijke uitleg zijn soms meerdere interpretaties mogelijk. Een 'flauw' voorbeeld is de uitleg van 'volgden zij hem te voet' in Matth. 14:13.

Mt 14:13 Toen nu Jezus dit hoorde, vertrok Hij vandaar in een schip naar een woeste plaats afzonderlijk. En toen de menigten dit hoorden, volgden zij Hem te voet uit de steden. Mt 14:14 En toen Hij uit het schip ging, zag Hij een grote menigte en werd met ontferming over hen bewogen en genas hun zieken. (TELOS)

Een denkbeeldige uitleg is dat de menigte Jezus volgde door op wonderbaarlijke wijze en masse over het water te lopen. Een andere uitleg is dat de menigte hem volgde terwijl zij langs de oever liepen en zagen waar Hij aan land ging. Wij kiezen de laatste uitleg, omdat die, op grond van onze ervaring, ook van onze kennis van wonderberichten in de Bijbel, en van onze kennis van de grootte van het meer van Galilea, veel meer voor de hand ligt.

Moeilijkheden

Bij het lezen van de Bijbel kan men op moeilijkheden, zoals moeilijk te verstane verzen en (schijnbare) tegenstrijdigheden, stuiten.

Bedenk dat de Bijbel Gods Woord en geen gewoon boek is, waarin de mens met zijn logisch en gewaand-groot verstand alles „eender" wil maken, alles „verklaren" wil, alles in letterlijke zin in „overeenstemming" wil brengen. Om God te leren kennen, moet men in de diepte. Zo ook om Zijn Woord al meer te leren verstaan. Alleen wie duikt in de diepte der zee verkrijgt schatten. En juist het niet-gelijkluidende in de Schrift brengt ons tot onderzoek, tot nadenken, en doet ons dan in onooglijke schelpen parels vinden. Hoeveel heerlijke waarheden zijn ontdekt, juist door de schijnverschillen van de Schrift, juist door beknopte, onafgewerkte mededelingen. Een mens zou zeker, vroeger of later, zijn geschrift van dergelijke schijnbare tegenstrijdigheden zuiveren. Maar, omdat de Bijbel Gods Woord is, gebeurt dit niet, en blijft hij woorden en namen bevatten, die bij eerste oogopslag ons vreemd of verwarrend voorkomen, doch bij nadere overdenking ons diepe en heerlijke waarheden doen ontdekken.

Bij het vereffenen van moeilijk te begrijpen verzen kunnen menselijk vernuft en eigenwil ons parten spelen. Wat te doen?

1. Gebed. Het is geraden eerst, in betrekking tot deze tegenstrijdigheden, God om licht te vragen.

2. Bescheidenheid. Het is belangrijk bescheiden te zijn. In plaats van te besluiten en te verkondigen dat de Bijbel tegenstrijdigheden bevat, is het beter bij het vinden van tegenstrijdigheden te zeggen: ze zijn voor mij onvereffenbaar. Is iemand bescheiden, dan staat hij óók wel voor moeilijkheden, voor raadsels en verborgen dingen, zowel in de Bijbel als in het hele Godsbestuur, maar dan hakt hij niet met één slag de knoop door, door het besluit te nemen: onvereffenbaar, dus niet van God. Word als de kinderen, want voor hen is het koninkrijk van de hemelen.

Mt 11:25 In die tijd antwoordde Jezus en zei: Ik prijs U, Vader, Heer van de hemel en van de aarde, dat U deze dingen voor wijzen en verstandigen hebt verborgen en ze aan kleine kinderen hebt geopenbaard. (Telos)

3. Trachten. Tracht met Gods hulp, en door de leiding van Zijn Geest, te ontknopen, wat verward schijnt. De Heilige Geest is de Goddelijke schrijver van de Bijbel en kan daarom het best de bedoeling van hetgeen Hijzelf geschreven heeft uitleggen.

"Die Heilige Geest heeft eens een mij van nabij bekend hooggeleerde theoloog, die bij de lezing der Heilige Schrift wel vierhonderd tegenstrijdigheden aantekende, in korte tijd, op een enkele na, die hem toen nog niet duidelijk werd, alle verschillen als schijnverschillen doen kennen. (...) Die Heilige Geest doet vaak, wat de geleerden als contradictie of verkeerd aanwijzen, aan de godvruchtige ziel kennen als vol van Goddelijke overeenstemming, vol van de heerlijkste harmonie." schreef schrijver en uitgever J.N. Voorhoeve (1907).

En begrijpen wij het niet — welnu, dan gaat het ons met Gods woorden als met Gods wegen. Wij aanbidden ze, ofschoon ze niet te begrijpen zijn. En we weten dit zeker: dat wij eens alles zullen verstaan. Sommige uitwendige tegenstrijdigheden, die met onze ervaring schijnen te strijden, worden vereffend door nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen.

Schriftkritiek

Schriftkritiek of Bijbelkritiek is de verwerping van het gezag en de betrouwbaarheid van de Bijbel. Daarvan is te onderscheiden de wetenschappelijke tekstkritiek, een tak van wetenschap die de overgeleverde bronteksten vergelijkt en eventuele verschillen onderzoekt om de oorspronkelijke tekst bloot te leggen.

Wanneer predikanten na hun opleiding aan een Schriftkritische theologische faculteit de universiteit verlaten zetten sommigen het geleerde eenvoudig aan de kant, terwijl anderen het met de kritische beschouwingen volkomen eens zijn geworden, maar ze niet in de Gemeente willen brengen, omdat zij daarvoor niet rijp zou zijn.

Gevolg. Schriftkritiek ondermijnt de voedingswaarde van de Heilige Schrift. De Duitse theoloog Ernst Ferdinand Ströter heeft eens gezegd: „Toen ik een jongen was, kreeg ik van mijn vader een boterham, en ik nam die aan en at die op zonder de voedingswaarde eerst te laten onderzoeken. Ik werd er door gevoed, en kwam er door tot groei. Weet u wat er gebeurt, als u met uw boterham naar de professor gaat? Hij vertelt u, na het scheikundig onderzoek, waaruit hij is samengesteld. Maar als u dan uw boterham terugvraagt, omdat u honger hebt, luidt het antwoord, dat noch 't uiterlijke, noch 't innerlijke voor u is overgebleven: de voedingskracht is verloren gegaan. Uw voedsel is ontleed, maar gevoed bent u niet. Welnu, zó doet ook de Schriftkritiek: ze toetst, ze ontleedt uw voedsel, maar ontneemt het u daarbij meteen; verhindert dus ook uw groei. Neem het voedsel zoals God het u geeft, en u zult gevoed worden, en u zult tot groei komen."

De Nederlandse schrijver J.N. Voorhoeve merkte ten aanzien van een Schriftcriticus op: "O, met uw ontleedkunde beneemt u zichzelf, hoewel onbewust, en ontegenzeggelijk ook anderen, het zo nodige, zo hóógnodige zielevoedsel."

Invloed van de Bijbeltaal

De taal van de Bijbel heeft grote invloed in de Nederlandse taal gehad. Tal van uitdrukkingen hebben hun oorsprong in de Bijbel. Voorbeelden zijn "Abraham gezien hebben" en "een teken aan de wand".

"Met name dat ze de voorsteden die ze drie jaar geleden nog aan Trump verloren nu weer hebben heroverd, kan een teken aan de wand zijn voor de Republikeinen." (Uit een nieuwsbericht van de Nederlandse Omroepstichting, 6 nov. 2019).

Onze buitenbijbelse termen

Christenen bezigen verscheidene woorden die niet in de Bijbel voorkomen, onder meer "Drie-Eenheid", "zondeval", "opname van de Gemeente", "duizendjarig rijk". Dat een woord niet in de Bijbel voorkomt, betekent niet dat de zaak waarnaar een buitenbijbels woord verwijst, niet in de Bijbel worden aangeduid of beschreven. De afwezigheid van een woord bewijst niet de afwezigheid van de zaak waarnaar het woord verwijst. Het woord "Drie-Eenheid" bijvoorbeeld is een theologische term die verwijst naar de ondoorgrondelijke eenheid van de goddelijke personen van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. "Opname van de Gemeente" verwijst naar de gebeurtenis die de apostel Paulus in 1 Thess. 4 beschrijft, waar staat dat wij zullen "worden opgenomen, de Heer tegemoet in de lucht". "Duizendjarig rijk" verwijst naar de periode van 1000 jaar waarin de heiligen met Christus zullen regeren.

Het is raadzaam om in ons taalgebruik dicht bij de taal en denkbeelden van de Heilige Schrift te blijven.

(Voor)lezen

Zie Lezen van de Bijbel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Overig

Online Grieks Nieuwe Testament met grammaticale en Strongs coderingen: http://wesley.nnu.edu/gnt/

Interlineaire vertaling Nieuwe Testament Engels - Grieks op BlueLetterBible.org .

Meer informatie

• Maarten Hertoghs, Inleiding op de boeken van het Oude Testament. Zelhem: Uitgeverij Maatkamp, 2014. Omvang: 260 pag. Beoordelingop Logos.nl.
• Maarten Hertoghs, Inleiding op de boeken van het Nieuwe Testament. Zelhem: Uitgeverij Maatkamp, 2014. Omvang: 182 pag. Beoordelingop Logos.nl.
• G.J. Vrijmoeth, Ken uw Bijbel; kort overzicht van de inhoud van de Heilige Schrift. Enschede: J. Boermsa, 1979. Pagina's: 315. Samenvatting van elk hoofdstuk van van de Bijbel.
• Van kleitablet tot computerschijf. Video-presentatie over het ontstaan en de verbreiding van de Bijbel. Uitgave van de Stichting Wat zegt de Bijbel ter gelegenheid van de tentoonstelling Expo Exodus, 1990.
• Klaas van der Zwaag, De eenvoud van het geloof betwist, Refdag.nl 27 februari 2009. Over het verstaan van de Schrift, naar aanleiding van discussie over de uitleg van Genesis 1.
• J. Klein-Haneveld e.d., Is de Bijbel tijdgebonden? Vragen rondom het Schriftgezag. Oude Sporen, 2015. Pagina's: 38. Download (pdf-formaat) van OudeSporen.nl. Ook verkrijgbaar op papier. 
• Thomas Chalmers, Het bewijs en gezag der Christelijke openbaring. Amsterdam, 1833 (2e uitgave). 248 pag. Gedigitaliseerd exemplaar. Chalmers is een vertegenwoordiger van het Britse Reveil.
• Defendinginerrancy.com Verdediging van de foutloosheid van de Schrift: de Schrift is onfeilbaar in zaken van geloof en leven, maar ook waar zij spreekt over natuur en geschiedenis.
• Over bijbelcommentaren, zie Bijbelcommentaar
• Ger de Koning, De Bijbel, Van A tot Z het Woord van God. Uitgeverij Daniel, 2021. Pagina's: 70. Download pdf van oudesporen.nl. E-book ePub-formaat. E-book Mobi-formaat. Productinfo over de papieren versie.

Engels

The Center for the Study of New Testament Manuscripts (CSNTM). Dit Centrum voor Studie van Nieuwtestamentische Handschriften is opgericht door de Bijbelgetrouwe geleerde Daniel B. Wallace.

Douglas D. Stauffer, One Book Rightly Divided. McCowen Mills Pub, 2000, uitgebreide uitgave in 2006. Pagina's: 257. Over het uitleggen van de Heilige Schrift.

D. A. Carson, Exegetical Fallacies. Baker Publishing Group; 2e uitgave 1 maart 1996. Pagina's: 160.

Zie ook

• Noodzakelijkheid van de Bijbel
• Ingeving van de Bijbel
• Gezag van de Bijbel
• Genoegzaamheid van de Bijbel
• Duidelijkheid van de Bijbel

Bron

C. Lindeboom, Bijbelgids, of Handleiding tot het verkrijgen van Bijbelkennis (Middelburg: Stichting de Gihonbron, 2009; bewerking door J. Pluimers van de uitgave uit 1929), blz. 12-13, 17. Hieruit is, onder toestemming, in 2012 tekst gebruikt. De tekst handelt over de oorspronkelijke talen van de Bijbel, de handschriften van de Bijbel, en de indeling in hoofdstukken en verzen.

J.N. Voorhoeve, Onvereffenbare tegenstrijdigheden des Bijbels? 's-Gravenhage: J.N. Voorhoeve, 2e druk, 1907. Blz. 6-9, 15; tekst hiervan, betreffende moeilijkheden in de Bijbel, is onder wijziging verwerkt op 18 en 29 sept. 2023.