Junias
Junias (= Heerser) of Junia (= Jeugdig) was evenals Andronicus een bloedverwant van Paulus. Hij (of zij?) en Andronicus worden eervol vermeld door Paulus in zijn brief aan de christenen te Rome.
Ro 16:7 Groet Andronicus en Junias, mijn verwanten en medegevangenen, die vermaard zijn onder de apostelen, die ook voor mij in Christus zijn geweest. (Telos)
Het Griekse woord in het Nieuwe Testament is de lijdende vorm Ιουνιαv. Over welke eigennaam- de mansnaam Junias of de vrouwsnaam Junia - hiermee verbonden is, bestaat verschil van mening.
'Junias'
Sommigen lezen als eigennaam Iounias, De mansnaam Junias komt echter in de ons bekende Griekse en Latijnse literatuur niet voor. Velen menen echter dat Junias een verkorting van Ἰυνιάνυς, Junianus, is. Deze naam betekent 'Heerser'[1]. De naam Junianus komt wel voor in de Romeinse wereldorde. Tegen de gedachte van naamsverkorting is opgeworpen dat de verkorting van Junianus veeleer Junas dan Junias is; zoals Lucas van Lucianus.
Sommige vertalingen van Rom. 16:7 voegen "mannen" bij.
Ro 16:7 Groet Andronikus en Junias, mijn stamgenoten en medegevangenen, mannen onder de apostelen in aanzien, die reeds voor mij in Christus geweest zijn. (NBG51)
Deze toevoeging is zonder taalkundige of grammaticale grond. Het verwijzende woord is weliswaar een mannelijk woord, maar dat kan in het Grieks en in vele andere talen verwijzen naar personen waarvan één vrouw is.
'Junia'
Anderen, zoals de Griekssprekende Kerk, lezen de vrouwennaam Ἰουνία, Junia (= jeugdig, jong).
Ro 16:7 Groet Andronikus en Junia, mijn verwanten en medegevangenen, die veelbetekenend zijn onder de apostelen, die ook al eerder dan ik in Christus waren. (NaB)
Junia was een veel voorkomende vrouwennaam in de Romeinse wereld. Alleen al in Rome heeft men zo’n 250 inscripties gevonden die verwijzen naar vrouwen met de naam Junia. Die vrouwen waren vaak vrijgelaten slavinnen, die in dienst zijn geweest van het huis van de ‘Junii’, een voorname Romeinse familie. Maar 'Junia' is volgens sommigen, gezien de samenhang, uitgesloten[2].
Vrouw van Andronicus?
Als de vrouwennaam 'Junia' (= jeugdig, jong) gelezen moet worden, dan was zij wellicht de vrouw van Andrónicus. Zij waren dan een echtpaar gelijk het koppel Aquila en Prisca. Dit is echter niet te bewijzen.
Jood/Jodin
Junias/Junia en Andronicus, bloedverwanten van Paulus, moeten beiden voor bekeerde Joden gehouden worden. Ze werden christen voordat Paulus het werd; "die voor mij in Christus zijn geweest", zegt Paulus.
Apostel?
Andronikus en Junias (Junia) waren vermaard onder de apostelen, waren bij dezen in aanzien.
Ro 16:7 Groet Andronicus en Junias, mijn familieleden en mijn medegevangenen, die in aanzien zijn bij de apostelen, die al eerder dan ik in Christus waren. (HSV)
Wat de verhouding is tot de apostelen is niet duidelijk. Waren zij vermaarde apostelen ('apostel' in ruime zin genomen, zoals bijvoorbeeld Barnabas een apostel was)? Of waren zij, ofschoon zelf geen apostelen, zeer gewaardeerd door dezen? Uitsluitsel in deze kwestie is niet te geven.
Meer informatie
Over de kwestie Junia of Junias, zie Dick Wursten, Junia of Junias: gender-neutraal vertalen, forget it!, op Dick.Wursten.be
Jan Krans, Junia? Junia! op: PTHU.nl, 17 feb. 2022. De auteur, universitair docent Nieuwe Testament aan de Vrije Universiteit Amsterdam, betoogt dat wij 'Junia' en niet 'Junias' hebben te lezen.
Bronnen
Dick Wursten, Junia of Junias: gender-neutraal vertalen, forget it!, op Dick.Wursten.be