Media
Media zijn middelen om informatie over te dragen: radio, tv, pers, internet enz.[1] Meestal wordt met media bedoeld: massamedia, die op veel mensen gericht zijn.
Bij het gebruik van media is er een zender van woord, beeld en/of geluid en een ontvanger.
Sociale media
Sociale media zijn online platforms (websites) waar de gebruikers, zonder of met minimale tussenkomst van een redactie, de inhoud verzorgen en informatie met andere gebruikers en bezoekers uitwisselen. Bekende platforms zijn Facebook, Youtube, WhatsApp, Instagram en Twitter. De getalsmatige ontwikkeling van de meest populaire sociale media in de periode 2004 - 2019 wordt hieronder door een animatie weergegeven.
Most Popular Social Media - Growth Evolution (2004-2019). Youtube.com: Global Stats, 24 nov. 2019. Getalsmatige ontwikkeling van de meest populaire sociale media.
Zenders
De media zenden en dat doen ze met een of meer doelen. Veel massamedia zijn gericht op oplages en kijkcijfers.
Mabel Wisse Smit kritisch over media in lezing Mabel Wisse Smit maakt zich zorgen over de kwaliteit van de berichtgeving door de media. De vrouw van prins Johan Friso vindt dat veel massamedia worden gedreven door oplages en kijkcijfers, en niet door een kritische analyse of waarheidsvinding. De schoondochter van koningin Beatrix zei tijdens een lezing verder dat media de individuele vrijheid schenden met hun gedetailleerde berichtgeving over het privéleven van mensen. Mabel Wisse Smit kwam enkele jaren geleden in opspraak, omdat ze in het verleden bevriend was met de later geliquideerde crimineel Klaas Bruinsma. - De Nederlandse Vereniging van Journalisten NVJ vindt dat Wisse Smit de media op een grote hoop gooit, en zich daarmee zelf schuldig maakt aan wat ze de media verwijt. Iemand met een voorbeeldfunctie moet dat niet doen, aldus de NVJ. Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht van 5 mei 2006
Kritiek. In de laatste jaren (gerekend vanaf 2020) komen media onder vuur te liggen om (1) de verspreiding van nepnieuws en (2) een bepaalde vooringenomenheid, die zou blijken uit de keuze van de onderwerpen waarover informatie wordt verstrekt, de eenzijdigheid van de informatie en/of de presentatie van de informatie.
Waarheid
De massamedia en sociale media informeren ons over allerlei. Maar niet alles wat beweerd wordt is waar. Veel is zelfs onwaar, ja, soms opzettelijk onwaar. Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds constateerde (2020): "Er gaan veel feiten en fabels rond over wat de kans op kanker vergroot of verlaagt. Vooral in de media worden zaken nog wel eens op een verkeerde manier gepresenteerd. Dit kan erg verwarrend zijn waardoor mensen niet meer weten wat ze moeten geloven."[2]
Gebruik
Gebruik. In 2018 brachten Nederlanders gemiddeld meer dan drie uur per dag op het internet door en kijken zij bijna drie uur televisie. Hun totale scherm kwam daarmee op zo'n zes uur per dag. Een zesjarige brengt al gauw meer dan twee uur per dag achter een scherm door. [3]
Gezondheidsrisico's. Veelvuldig beeldscherm gebruik kan leiden tot fysieke en gedragsproblemen[3]. Op korte termijn:
- oogklachten, 'computerogen'
- 'smartphone-nek'
- 'tabletschouder'
- 'swipe-vinger'
- verstoord slaapritme
Op lange termijn:
- bijziendheid.
- verslaving
Ad. 1. Te veel en te lang op een scherm kijken kan 'computerogen' veroorzaken: droge, branderige ogen, vaak samen met vermoeidheid, hoofdpijn en wazig zicht. Waardoor komt dat? Oogleden zijn de ruitenwissers van de ogen. Kijk je naar iets stilstaands als een beeldscherm, dan ben je geneigd minder te knipperen dan gebruikelijk, waardoor je droge ogen krijgt en eventuele andere klachten als hoofdpijn.[3]
Ad. 5. Kinderen en volwassenen slapen slechter als ze in het uur vóórdat ze naar bed gaan op een beeldscherm kijken. 'Slechter slapen' wil zeggen: korter slapen, 's nachts wakker worden en/of later in slaap vallen. Dat komt doordat de biologische klok van ons lichaam in de war is geraakt door het felle blauwe licht dat het beeldscherm uitstraalt. Vooral kinderen kunnen daardoor moeilijker in slaap komen.[3]
Ad. 6. Door veel dichtbij te kijken kunnen kinderen, wier ogen nog niet zijn uitgegroeid, bijziend worden. Het oog stelt zich in op het veelvuldig dichtbij kijken. Door toegenomen veel beeldschermgebruik is het aantal bijziende kinderen toegenomen.[3] Bijziendheid op jonge leeftijd afremmen of de kans erop verminderen kan door het opvolgen van de 20-20-2 regel voor kinderen, door artsen aangeraden: Na 20 minuten beeldschermgebruik (op het beeldscherm kijken) minimaal 20 seconden verzien (in de verte kijken) en dagelijks twee uur buiten spelen.[3]
Opvoeding
Ouders hebben de taak om hun kinderen ‘mediacompetent’ te maken: zorgen dat hun spruit verstandig met media omgaat. Dat is lastig. Ouders moeten toezicht uitoefenen en hun kinderen leren kritisch te zijn op de inhoud en op het gebruik van media. Een oogarts adviseerde: "Gebruik je gezonde verstand en voorkom dat kinderen verslaafd raken aan hun smartphone of spelcomputer"[3]. Voor informatieve hulp, zie hieronder de paragraaf 'Meer informatie'.
Bron
'Generatie Beeldscherm', artikel in: Samen (ledenmagazine Univé), editie 2 in 2019, blz. 13
Meer informatie
Axel Volk, Hoe beschermen we onze kinderen? Verantwoord gebruik van de media in christelijke gezinnen. Uitgave van stichting Bijbel & Onderwijs en Uitgeverij Daniël, 2020. Pagina's: 70. De auteur gaat uit van de vraag: “Hoe bereid je jongeren voor op de digitale wereld, waarmee ze in deze tijd zo veel te maken krijgen?”