Wereldse geschiedschrijving
Wereldse geschiedschrijving is hier de geschiedschrijving volgens gangbare chronologische opvattingen in de academische wereld, te beginnen met de 'oerknal' en gebaseerd op twijfelachtige ouderdomsbepalingen en de biologische evolutietheorie en onafhankelijk van de openbaring door God in de Heilige Schrift.
Naarmate de wereldse geschiedschrijving dichterbij het heden komt, vanaf duizenden jaren geleden, stemt zij meer overeen met Bijbelgetrouwe geschiedschrijving. Het grote verschil tussen wereldse en Bijbelgetrouwe geschiedschrijving is de datering van gebeurtenissen en de bron van kennis. De eerste rekent met miljarden en miljoenen jaren, de tweede met duizenden jaren. De eerste beperkt zich tot zintuiglijke waarneming en verstand, de tweede rekent ook met historische gegevens in het Woord van God. Opvallend zijn de verschillen in datering bij wereldlijke schrijvers. Hoe grijzer het verleden, hoe dubieuzer te dateringen.
13,8 miljard jaar geleden: 'big bang' of 'oerknal', het ontstaan van het heelal uit een enorm heet punt, met een oneindig grote dichtheid. Tegelijkertijd met de oerknal ontstaan ruimte en tijd.
| Geologische / archeologische tijdperken[1] |
|---|
|
4,56 miljard - 542 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Precambrium, dat met het ontstaan van de aarde begint.
4,56 - 2,5 miljard jaar geleden: geologisch tijdvak van het Archeïcum (of Archaïcum, Archeozoïcum), onderdeel van het Precambrium.
4,56 miljard jaar geleden: ontstaan van ons zonnestelsel en de aarde.
ca. 3,5 miljard jaar geleden: ontstaan van het leven op aarde.
750 miljoen jaar geleden: Het supercontinent Rodinia, dat uit alle landmassa op aarde bestaat, breekt in stukken.
700 miljoen jaar geleden: Grote IJstijd
635-542 miljoen jaar geleden: tijdperk van het Ediacarium, waarin de eerste complexe, meercellige organismen ontstonden, in zee.
570 miljoen jaar geleden[3]: ontstaan van de Ediacaraanse dierenwereld. De zeebeesten, die enkele millimeters tot meters groot waren, hadden allerlei vormen, van schijfjes en varenachtige structuren tot vormen als mini-luchtbedjes. "Het moet de vredigste tijd uit de geschiedenis van het dierenrijk zijn geweest: van jacht was niet of nauwelijks sprake. Ze brachten hun leven waarschijnlijk vooral door met stilliggen en rondschuifelen, terwijl ze zich kalmpjes tegoed deden aan algen en bacteriematten."[3] De meeste wetenschappers menen (anno 2012) dat deze organismen de voorouders waren van de dieren in het Cambrium. Andere geleerden denken dat ze een doodlopende tak in de evolutiestamboom vormen, omdat ze zo weinig lijken op de dieren die we nu kennen.
Aan het einde van het Ediacarium bestaan er complexe gemeenschappen, maar de soortenrijkdom lijkt, gezien de fossielen, af te nemen. Sommige wetenschappers verklaren dit uit een uitstervingsgolf, mogelijk door een nog onbekende milieuramp. Anderen wijzen als oorzaak de verdere ontwikkeling en onderlinge concurrentie van soorten.[3]
Er blijft (anno 20220 veel onduidelijk over waar de Ediacaraanse wezens te plaatsen zijn op de stamboom van het dierenleven.[3]
Dat is opvallend, omdat de soortenrijkdom in de gevonden fossielen tegen het einde juist lijkt af te nemen.
542 - 251 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Paleozoicum.
542,0 - 488,3 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Cambrium, onderdeel van het Paleozoïcum
540 miljoen jaar geleden[3]: de Cambrische explosie, in relatief korte tijd verschijnen veel nieuwe groepen organismen (dieren, planten, enz.). Het leven in de zeeën evolueert razendsnel. In zee en later op het land ontstaan de voorlopers van alle diersoorten zoals we die nu kennen. De Cambrische explosie "vormt het daverende startschot van het dierenleven zoals we dat vandaag de dag kennen. In een jaar of 10 à 20 miljoen – een oogwenk, voor geologische begrippen – ontstonden bijna alle moderne diergroepen: van de voorouders van insecten tot de eerste gewervelden in de vorm van visjes."[3] Het blijft "raadselachtig waarom ten tijde van de Cambrische explosie het evolutionaire gaspedaal plots zo diep werd ingedrukt."[3]
500 miljoen jaar geleden: de eerste planten en insecten verschijnen op het land
488,3 - 443,7 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Ordovicium, onderdeel van het Paleozoïcum. Ongeveer 385 miljoen jaar geleden begint het land op aarde vol te groeien met hoge bomen en bossen. Tot dan toe zijn er alleen groene struikachtige planten met ondiepe wortels, die geen bloemen hebben. Met deze landplanten is de aarde bezaaid.[4]
443,7 - 416,0 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Siluur, onderdeel van het Paleozoïcum.
416,0 - 359,2 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Devoon, onderdeel van het Paleozoïcum.
ca. 380 miljoen jaar geleden: een vis, gevonden uit die tijd, blijkt organen te hebben die niet eens zo veel verschillen van de onze[5]. — In ondiep water levende vissen ontwikkelen poten, waarmee ze uit het water kunnen kruipen. De eerste gewervelde dieren kruipen het land op.
359,2 - 299,0 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Carboon, onderdeel van het Paleozoïcum.
299,0 - 252,0 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Perm, onderdeel van het Paleozoïcum.
252,0 - 65,5 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Mesozoïcum. De naam betekent 'tijdperk van het midden-leven'.
252 - 201 miljoen jaar: geologisch tijdvak van het Trias, eerste periode van het Mesozoïcum. Zowel het Trias als de Jura zijn overwegend erg warme en vochtige tijdperken. Maar in het Trias was een streek op 71 graden noorderbreedte waar het regelmatig vroor.[6]
231 miljoen jaar geleden: dinosauriërs verschijnen op aarde, ergens op het zuidelijk halfrond[6]. Er is nog maar één continent: Pangea.
214 miljoen jaar geleden: dinosauriërs komen in het verre noorden, waar ze zich aanpassen aan het koudere klimaat.[6]
210 miljoen jaar geleden[3]: eerste zoogdieren.
202 miljoen jaar geleden: Trias-Jura-uitsterving. Tot dan is de wereld buiten het gebied van de noordpolen het domein van krokodillen, reptielen en andere prehistorische beesten. Dinosaurussen waren een onbeduidende groep, alleen te vinden boven de poolcirkel. Grote krokodillen en andere reptielen overheersten.[6]
Toen het Trias overging in de Jura-periode sterven soort massaal uit. Dit komt doordat er in deze tijd steeds steeds langere ijsperiodes zijn, eerst alleen bij de polen, maar later ook rond de evenaar. Hierdoor sterven de koudbloedige reptielen uit, terwijl de dinosaurussen, die zich al aan de kou hadden aangepast in de Arctische gebieden, zich verder kunnen verspreiden over de aarde.[6]
201 - 145 miljoen jaar geleden: geologische tijdvak van het Jura.
145,5 - 65,5 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Krijt, onderdeel van het Mesozoïcum. Het krijt is een tijd met zeer hoge concentraties broeikasgassen.
135 - 66 miljoen jaar geleden: tijdperk van de dinosauriërs.
ca. 100 - 65,5 miljoen jaar geleden: tijdperk van het Laat Krijt. In deze periode leeft de eendensnaveldinosauriër oftewel hadrosauriër, waarvan er zo'n 50 soorten zijn. Deze dinosaurussen waren herbivoren en gedijen goed in dit tijdperk.[7]
100 miljoen jaar geleden: De concentratie broeikasgassen is heel hoog. Er is daardoor extreme hitte en vrijwel geen ijs, behalve in de heel hoge streken. Het zeeniveau is zo'n 200 meter hoger dan in 2012 na Chr[8].
67,5 tot 66 miljoen jaar geleden leefde de tyrannosaurus rex, een van de grootste vleeseters die op aarde heeft rondgelopen.
66 miljoen jaar geleden: massale uitsterving van het leven op aarde; driekwart van alle soorten, inclusief dinosauriërs, verdwijnt. Als oorzaak is aangewezen de inslag van een meteoriet, 12 km in doorsnee, op het Mexicaanse schiereiland Yucatan. Deze inslag verwekt een verwoestende schokgolf. De hele wereld vat brand en de atmosfeer raakt vol stof en roet, dat het licht van de zon tegenhoudt. Er breekt een lange, koude en duistere tijd aan, waarin heel veel plant- en diersoorten, waaronder dinosaurussen, uitsterven.[6] Hierdoor komt een eind aan de hegemonie van de dinosauriërs op aarde. Daarna hebben de zoogdieren zich sterk ontwikkeld.
60 miljoen jaar gelegen: pinguïns verliezen hun vermogen om te vliegen, vóór de vorming van de poolijskappen, ten gunste van duiken met twee vleugels.[9]
58 miljoen jaar geleden: door een inslag van een meteoriet in het westen van Groenland ontstaat de 31 km brede Hiawathakrater[10].
14 miljoen jaar geleden: de voorouders van moderne pinguïns – de coronale pinguïns – verschijnen[9].
ca. 7 miljoen jaar geleden evolueren de voorouders van de mens naar een meer rechtopstaande houding[11].
ca. 3,5 miljoen jaar geleden: Australopithecus, een oude menssoort, leeft in Zuid-Afrika. Overblijfselen zijn bewaard gebleven in de kalksteengrotten in het huidige Sterkfontein, zo'n 50 kilometer ten noordwesten van Johannesburg. De grotten staan (anno 2022) om de veelheid van Australopithecus-fossielen bekend als de bakermat van de mensheid.[12]
ca. 3,2 miljoen jaar geleden: een vrouw, behorend tot Australopithecus afarensis, een van de oudste bekende mensachtigen, leefde toen in het land dat tegenwoordig Ethipië heeft. Haar skelet werd in 1974 gevonden. Archeologen gaven haar de naam Lucy. Ze is (anno 2022) de bekendste Afrikaanse voorouder van de mens.
ca. 2 miljoen jaar geleden: de mens verschijnt
ca. 500.000 jaar geleden: De voorouder van de Neanderthaler en de moderne mens (homo sapiens) leeftin Afrika en Europa. Meer dan een half miljoen jaar geleden scheiden Neanderthalers zich af van hun Afrikaanse voorouders. [13]
ca. 350.000 tot 300.000 jaar geleden. De scheiding tussen Neanderthaler en de moderne mens: de Afrikaanse en de Europese tak scheidden zich van elkaar, waarbij de Afrikaanse versie zich ontwikkelde tot de moderne mens en de Europese tot de Neanderthaler[14].
ca. 230.000 jaar geleden. De oudste fossiele resten van Homo sapiens zijn gevonden in Oost-Afrika en dagtekenen van die tijd[15].
ca. 200.000 jaar geleden. De oudste fossiele resten van Denisovamensen, gevonden in een grot in het zuiden van Siberië, dateren van deze tijd.[16]
ca. 158.000 jaar geleden leefden er mensen op de Tibetaanse hoogvlakte: de mensensoort denisovamens, een zustersoort van de neanderthalers[17].
100.000 - 10.000 jaar geleden: Laatste ijstijd[18]. Enkele tientallen duizenden jaren geleden leefden de Neanderthalers in Europa en Centraal-Azië[13].
Ca. 80.000 - 50.000 geleden. Moderne mensen (homo sapiens) verlaten Afrika[13]. Ze komen in Europa en elders Neanderthalers tegen en vermengen zich met hen, waardoor moderne mensen het DNA van Neanderthalers hebben.
Ca. 23.000 en 14.000 jaar geleden: het Magdalenische tijdperk, een vroege jagers- en verzamelaarscultuur. Deze wordt gekenmerkt door de bloei van vroege kunst, waaronder grotschilderingen, de versiering van gereedschappen en wapens en het graveren van stenen en botten.[19]
ca. 18.000 v.C. proto-schrift van jager-verzamelaars[20]. Deze mensen in de IJstijd zijn de eersten waren die een systematische kalender gebruiken "met daarin aanduidingen om grote ecologische gebeurtenissen aan te geven."[20]
16.000 v.C.: De laatste IJstijd bereikt zijn hoogtepunt[18].
ca. 11.000-3000 v.C. Neolithicum of Nieuwe Steentijd, vertoont technische en sociale veranderingen, voortkomend uit de overgang van een samenleving van jager-verzamelaars met een rondtrekkend bestaan, naar een agrarische samenleving van mensen die in nederzettingen wonen. De voornaamste vernieuwingen - 'de neolithische revolutie' genoemd - waren landbouw en veeteelt, het gebruik van werktuigen van gepolijste steen en aardewerk. Er zijn bewijzen van collectief geweld gevonden. "In veel regio’s vierden geweld en conflict hoogtij. Het betekent dat geweld en oorlog wijdverspreid waren in veel neolithische gemeenschappen in Noordwest-Europa, een theorie die indruist tegen de heersende opvattingen over deze periode."[21]
ca. 9.000 v.C.: De mens veredelt wilde planten[18]. Een stukje menselijk gevonden op de Maasvlakte in Nederland zou meer dan 9000 jaar oud te zijn. Daarmee is het een van de oudste vondsten van de mens in Nederland[22].
ca. 5500 v.C.: De Soemeriërs vestigen zich in Zuid-Tweestromenland[23].
4000 v.C.[8]: Een nederzetting ontstaat in Babylon: Ur aan de Eufraat.
ca. 3500 v.C.: De eerste steden worden gesticht. Uruk wordt de grootste stad. Soemerische pottenbakkers gaan een wiel gebruiken. Later wordt het wiel toegepast bij voertuigen[23].
3350 v.C. Het oudste schrift, zover bekend (anno 2015), staat op spijkerschrifttabletten, geschreven in het Soemerisch.
2750-2371: Vroege Dynastieke Periode. In deze tijd ontstaan in Zuid-Mesopotamië verscheidene stadstaten: Sippar, Kisj, Lagas, Uruk, Larsa, Umma, Ur en Eridu. Uit deze tijd stammen korte inscripties in het Soemerisch, een wigvormig spijkerschrift, zover bekend (anno 2006) de eerste geschreven taal. Het soemerisch lijkt niet op enige andere bekende taal. Uit de 2e helft van de Vroege Dynastieke Periode stammen sporen van mensenoffers[24].
2500: Tegen 2500 werd het Soemerische spijkerschrift ook gebruikt om een andere taal te schrijven, het Akkadisch.
2371: val van de koning van Kisj. Sharrum-kin (oudtestamentische naam: Sargon), die hem ten val bracht, volgt hem op. Hij sticht een nieuwe dynastie.
Sargon valt de steden Umma, Ur en Lagas aan en sticht een nieuwe stad Akkad (of Agade).
ca. 2350 v.C.: Sargon I, koning van Akkad, verovert Soemerië[23].
Zie vervolg: 3e millennium voor Chr.
Voetnoten
- ↑ Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Geologische_tijdschaal
- ↑ Sommigen plaatsen de kopertijd na de nieuwe steentijd als een overgangsfase naar de bronstijd.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Stammen wij af van de blobwezens van een half miljard jaar geleden? Zou zomaar kunnen, op: Volkskrant.nl, 1 juli 2022. Paleontologisch nieuwsbericht.
- ↑ Bron: https://scientias.nl/veel-minder-co2-dan-gedacht-in-atmosfeer-400-miljoen-jaar-geleden-zet-klimaatmodellen-op-zijn-kop/ Nieuwsbericht 24 dec. 2022.
- ↑ Bron: https://nos.nl/artikel/2444796-fossiel-met-380-miljoen-jaar-oud-vissenhart-gevonden-oudste-hart-ooit Bericht van 16 sept. 2022.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Mysterieuze massa extinctie 200 miljoen jaar geleden: waarom de dinosaurussen toen juist wel overleefden, op: Scientias.nl, 3 juli 2022.
- ↑ Grootste dinosaurus ooit gevonden in Japan blijkt onontdekte soort, Nu.nl, nieuwsbericht dd. 7 sept. 2019.
- ↑ 8,0 8,1 Jaartal volgens Anthony Mason, Oude beschavingen. Serie: Wie weet het? (A'dam, Brussel: Reader's Digest NV, 2006. Oorspr. The Ancient World, 2004) blz. 48, 51.
- ↑ 9,0 9,1 https://koninkrijksrelaties.nu/wetenschappers-hebben-het-dna-van-een-pinguin-geanalyseerd-en-iets-heel-fascinerends-gevonden/ Nieuwsbericht 22 juli 2022.
- ↑ https://scientias.nl/flinke-inslagkrater-op-groenland-blijkt-toch-geen-stille-getuige-van-menselijk-lijden, 9 maart 2022.
- ↑ Waarom hebben zoveel mensen rugpijn? op: Welingelichtekringen.nl, 26 dec. 2021.
- ↑ Fossielen van onze vroege voorouders miljoen jaar ouder dan gedacht, nieuwsbericht op Nu.nl, 30 juni 2022
- ↑ 13,0 13,1 13,2 Onderzocht Neanderthaler-DNA in IJslanders geeft verbluffende nieuwe inzichten in de menselijke geschiedenis, Scientias.nl, nieuwsbericht 30 april 2020.
- ↑ Neanderthaler mogelijk toch geen seks met moderne mens, nieuwsartikel op Nu.nl, 14 aug. 2012
- ↑ https://scientias.nl/oudste-fossiele-resten-van-onze-voorouders-blijken-nog-veel-ouder-dan-gedacht/. Bericht dd. 12 jan. 2022.
- ↑ https://scientias.nl/mysterieuze-denisovamensen-waren-200-000-jaar-geleden-al-in-deze-grot-te-vinden, 30 nov. 2021.
- ↑ Nieuwsbericht van 1 mei 2019 op NOS.nl: https://nos.nl/artikel/2282873-uitgestorven-mensensoort-tienduizenden-jaren-geleden-al-op-dak-van-wereld.html
- ↑ 18,0 18,1 18,2 Jaartal volgens Anthony Mason, Oude beschavingen. Serie: Wie weet het? (A'dam, Brussel: Reader's Digest NV, 2006. Oorspr. The Ancient World, 2004) blz. 42-43.
- ↑ 'Prehistorische kunstenaard werken 's nachts en zagen mogelijk dingen die er niet waren', op Scientas.nl, 21 april 2022.
- ↑ 20,0 20,1 Bron: https://nos.nl/artikel/2458891-londense-amateurarcheoloog-lost-mysterie-uit-ijstijd-op
- ↑ Bron: https://scientias.nl/eerste-boeren-waren-weinig-vreedzaam-zo-blijkt-uit-analyse-van-meer-dan-2300-skeletten/ dd. 20 jan. 2023.
- ↑ Bot op Maasvlakte 9000 jaar oud, nieuwsbericht op NOS.nl, 24 jan. 2014.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 Jaartal volgens Anthony Mason, Oude beschavingen. Serie: Wie weet het? (A'dam, Brussel: Reader's Digest NV, 2006. Oorspr. The Ancient World, 2004) blz. 49.
- ↑ Paul Lawrence, De wereld van de Bijbel (Kampen: uitgeverij Kok, 2007. Oorspr. The Lion Atlas of Bible History, 2006) p.22